Çeşitli kanser türlerinde lipid peroksidasyonu, antioksidan enzimler ve bunların tümör belirteçleri ile olan ilişkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada çeşitli kanser türlerinde lipid peroksidasyonu, antioksidan enzimler ve bunların tümör belirteçleri ile olan ilişkilerini araştırdık. Bu amaçla kanser tanısı almış 92 hastada [akciğer kanseri (a.c ca)=12, meme ca=14, gastrointestinal ca=49 ve genitoüriner ca=17] ve 39 sağlıklı kontrol grubunda oksidan gösterge olarak eritrosit lipid peroksidasyonu (LPO), antioksidan gösterge olarak eritrosit glutatyon (GSH), GSH peroksidaz, GSH redüktaz, süperoksid dismutaz (SOD) ve plazma total antioksidan durum ölçüldü. Yine hasta ve kontrol grubunda tümör belirteçlerinden karsinoembriyonik antijen (CEA), a fetoprotein (AFP), karbonhidrat antijen 19-9 (CA 19-9), CA 15-3 ve CA 125 ölçüldü. Plazma total antioksidan durum seviyesi kanser grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşük bulunurken (p<0.001), eritrosit LPO göstergesi olarak bakılan malondialdehit (MDA) ve antioksidan olarak bakılan eritrosit GSH, GSH-Px, GSH-Rx, SOD düzeyleri kanserli hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu (sırasıyla p<0.001, p<0.001, p<0.001, p<0.01). Daha sonra kanser grubunda bakılan oksidan- antioksidan parametreler ile tümör belirteçleri arasında ilişki araştırıldı, fakat herhangi bir korelasyon tespit edilemedi (p>0.05). Artmış GSH, GSH-Px, GSH-Rx ve SOD düzeylerine rağmen MDA seviyelerinin de yüksek çıkması kanserde vücudun adaptif koruma sisteminin üzerinde bir serbest radikal ve lipid peroksidasyonu varlığını düşündürmektedir. Kanserli hastalarda artmış LPO seviyesinin kanserin bir sebebi mi yoksa bir sonucumu olduğu tam olarak aydınlatılmamıştır fakat LPO seviyelerinin yüksek bulunması artmış oksidatif stresi göstermekte ve dolayısıyla oksidatif strese neden olacak endojen, eksojen kaynakları azaltmak ve çevresel karsinojenlerden kaçınmak, serbest radikal oluşumu ve kanserden korunmada önemlidir. Anahtar Kelimeler: Lipid peroksidasyonu, antioksidan, tümör belirteci, oksidatif stres, kanser VII

SUMMARY In this study, we investigated lipid peroxidation, antioxidant enzymes and their relation with tumor markers in various types of cancer. To this aim, erythrocyte lipid peroxidation (LPO) as an oxidation indicator, erythrocyte glutation (GSH), GSH peroxidase, GSHf reductas.#i superoxide dismutase (SOD) and plasma total oxidant status as antioxidant indicators were evaluated in 92 patients [Lung Cancer=12; Breast Cancer=14; Gastrointestinal Cancer=49 and Genitourinary Cancer=17] and 39 healthy control. Tumor markers carcinoembriogenic antigen (CEÂ), alpha-fetoprotein (AFP), CA 19-9 (carbohydrate antigen 19-9), CA 125 were also evaluated in both healthy groups and patients. While plasma total antioxidant level was found significantly lower (p<0.001) in the cancer patients compare to the control group, malondialdehyde (MDA), as an erythrocyte LPO indicator, and erythrocyte GSH, GSH-Px, GSH-Rx and SOD levels were found significantly higher in the cancer patients than those in the control group (respectively p<0.001, p<0.001,p<0.001,p<0.01). Then the relation between tumor markers and antioxidant-oxidant parameters in cancer patients were investigated, but no significant correlation were detected (p>0.05). Despite the elevated GSH, GSH-Px, GSH-Rx and SOD levels, the increased MDA levels implied the presence of free radical and lipid peroxidatation over the adaptive system of the body in cancer. It is not fully stated yet that whether elevated LPO levels in cancer is a reason or a result of cancer, but elevated LPO levels indicates the presence of oxidative stress, and therefore it appears important to minimize endogen and exogen factors that may cause oxidative stres and avoid environmental carcinogens in the prevention of cancer and free radical occurance. Key Words: Lipid peroxidation, antioksidan, tumor marker, oxidative stres, cancer VIII