Kronik otitis media tanısı ile opere edilen olgularda preoperatif bilgisayarlı tomografi bulguları ile operasyon bulgularının karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Kronik otitis media (KOM)'da olguların preoperatif bulgularıyla peroperatif gözleme dayanan bulgular değişkenlik göstermektedir. Bu çalışmada preoperatif olarak çekilen temporal kemik bilgisayarlı tomografi (BT)'deki patolojik bulgular ile peroperatif gözleme dayanan bulgular karşılaştırıldı. KOM'lu hastalarda preoperatif çekilen temporal kemik BT'nin peroperatif gözleme dayanan patolojik durumları saptamadaki güvenilirliğinin araştırılması planlandı.Yöntem ve Gereç: Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı'nda Haziran 2006-Aralık 2009 tarihleri arasında polikliniğe başvurup kronik otitis media tanısı alan 76 olgu bu çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen hastaların yaş ve cinsiyet durumu kaydedildikten sonra ayrıntılı KBB muayenesi ve odyolojik değerlendirmesi yapıldı. Tüm olguların cerrahi öncesi temporal kemik tomografileri Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Radyoloji A.D.'da kullanılmakta olan Toshiba marka 3. jenerasyon spiralli yüksek çözünürlüklü bilgisyarlı tomografi ile temporal kemik kesitleri alınmış hastalardan seçildi. BT incelemeleri aksiyel planda ve 2 mm kesit aralığıyla yapıldı. BT incelemesinde orta kulakta yumuşak doku varlığı, mastoid havalı hücrelerde yumuşak doku varlığı, mastoid kemik pnömatizasyon şekli, kemikçik zincir durumu, östaki ağzı yumuşak doku varlığı, kemik zincir etrafındaki yumuşak doku varlığı, mastoid kemik destrüksiyonu, fasiyal kanalda dehissans, semisirküler kanal dehissansı, sigmoid sinüs dehisansı, orta kafa çukuru açıklığı, sinüs timpanide yumuşak doku varlığı, supratubal reseste yumuşak doku varlığı değerlendirilerek BT kayıt formuna kaydedildi. BT raporları aynı radyolog tarafından rapor edildi. Preoperatif temporal kemik BT'de saptanan tüm patolojiler peroperatif olarak gözlemlenen aynı bölgelerin patolojileri ile karşılaştırıldı.Bulgular: Çalışmaya alınan 76 olgunun 47'si (% 62) erkek, 29'u (% 38) kadın idi. Yaş aralığı 6-72 olan olguların yaş ortalaması 28,7 idi. Olguların 49'unda (% 64) kronik otitis mediaya kolesteatom eşlik ederken, 27'sinde (% 36) eşlik etmiyordu. Kronik otitis medianın preoperatif değerlendirilmesinde temporal BT'nin; mastoid kemik destrüksiyonu, kemik zincir etrafındaki yumuşak doku varlığını, orta kulak ve mastoid kavitedeki yumuşak dokunun varlığını, sigmoid sinüs dehisansını saptamada sırasıyla % 97, % 97, % 94, %90 ve %89 oranında; supratubal reseste yumuşak doku varlığını, sinüs timpanide yumuşak doku varlığını, semsirküler kanal dehisansını saptamada sırasıyla % 82, % 81, % 80; orta kafa çukuru açıklığını, tuba östaki ağzı yumuşak doku varlığını, fasiyal sinir dehissansını saptamada sırasıyla % 60, % 52, % 50 oranında duyarlı olduğu saptandı.Tartışma: Bu çalışmamızda BT; mastoid kemik destrüksiyonu, orta kulak ve mastoid kavitedeki yumuşak dokunun varlığını, kemik zincir etrafındaki yumuşak doku varlığını, sigmoid sinüs dehisansını saptamada yüksek sensitivite oranına sahipken; supratubal reseste yumuşak doku varlığını, sinüs timpanide yumuşak doku varlığını, semsirküler kanal dehisansını saptamada daha düşük oranlarda; orta kafa çukuru açıklığını, tuba östaki ağzı yumuşak doku varlığını, fasiyal sinir dehissansını saptamada daha da düşük oranlara sahip olduğu saptanmıştır. Bu bulgularla hastalara preoperatif temporal kemik BT çekilmesinin hastaların cerrahi yönlendirmede yol gösterdiği kanatine varıldı. Ancak kulak patolojilerinin tümünün saptanmasında BT'nin yetersiz olduğu görülmüştür. Bu nedenle preopratif BT çekilmesinin cerraha yol göstermesi açısından önemli olduğu; patolojilerin BT tarafından tümünün saptanması konusunda sensitivitesinin düşük olabileceği unutulmamalıdır.Sonuç: KOM nedeniyle operasyon planlanan hastalara preoperatif temporal kemik BT çekilmesinin önemli olduğu ancak peroperatif olarak direkt görüş altında BT'de saptanan patolojilerin, komplikasyonları önleme açısından muhakkak gözlenmesi gerekmektedir.Anahtar kelimeler: Kronik otitis media, bilgisayarlı tomografi, kolesteatom, mastoidektomi, temporal kemik

Aim: In chronic otitis media, the preoperative findings and intraoperative findings of the cases may vary. In this study, the pathologic findings in the preoperative temporal bone CT and intraoperative observational findings are compared. The reliability of preoperative bone CT in determining the intraoperatively observed pathological findings is investigated.Material and Methods: 76 chronic otitis media cases which were diagnosed in Harran University Department of otorhinolaryngology outpatient clinic between June 2006-December2009 were chosen for the study.After registering the patients gender and age, detailed ear-nose-throat examinations and audiological evaluations were conducted. All the preoperative temporal bone CT surveys were conducted in Harran University Department of Radiology by using TOSHIBA 3rd generation spiral high resolution CT scanner. CT scans were done in axial plane with 2 mm sections. In CT scan, the presence of soft tissue in the middle ear, the presence of soft tissue in the mastoid air cells, mastoid bone pneumatisation shape, the ossicle chain condition, eustachian tube opening soft tissue presence, the presence of soft tissue around the ossicle chain, mastoid bone destruction, dehiscence in the facial canal, semicircular canal dehiscence, sigmoid sinus dehiscence, middle cranial fossa opening, the presence of soft tissue in the sinus timpani, the presence of soft tissue in the supratubal recess are evaluated and recorded in the patients CT reports. CT evaluations are done by the same radiologist. All the pathologies that were found in the preoperative temporal bone CT scans were compared with the intraoperative observations of the pathologies in the same areas.Results: In 76 patients, 47 (%62) were males, 29 (%38) were females. The age range was between 6-72 and the mean age was 28,7. 49 chronic otitis media cases (%64) were accompanied by cholesteatoma, however 27 of them were not (%36). In preoperative evaluation of chronic otitis media CT scan is sensitive in determining mastoid bone destruction, the presence of soft tissue around the ossicle chain, the presence of soft tissue in the middle ear and mastoid cavity , sigmoid sinus dehiscence in rates of %97, %97, %94, %90, %89 (in respectful order); the presence of soft tissue in the supratubal recess, the presence of soft tissue in the sinus tympani, semicircular canal dehiscence in rates of %82, %81, %80 (in respectful order), the presence of soft tissue in the eustachian tube opening, middle fossa opening size, facial nerve dehiscence in rates of %60,% 52,% 50.Discussion: In our study we found that CT has: high sensitivity rates in determining mastoid bone destruction, the presence of soft tissue in the in the middle ear and mastoid cavity, the presence of soft tissue around the ossicle chain, sigmoid sinus dehiscence, lower sensitivity rates in determining the the presence of soft tissue in the supratubal recess, the presence of soft tissue in the sinus tympani, semicircular canal dehiscence, even more lower sensitivity rates in the middle fossa opening size, the presence of soft tissue in the eustachian tube opening, facial nerve dehiscence.Conclusion: With these findings, preoperative temporal bone CT scan is found to be informative in the patients in the surgical referral. However, CT scan is found to be insufficient to determine all pathologies in the ear. For this reason, preoperative CT scan is very important to guide the surgeon, but it should not be forgotten that while determining the whole pathologies of the ear, CT might be less sensitive.Keywords: Chronic otitis media, Computerized tomography, cholesteatoma, mastoidectomy, temporal bone