Şanlıurfa`da bitki koruma ürünü satış yerlerinde çalışanlarda nörolojik ve psikiyatrik semptomlar ve ilişkili faktörler

Abstract

Amaç: Ruhsal ve nörolojik bozukluklar dünyada öncelikli halk sağlığı sorunlarından biridir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, sağlık kurumlarına başvuran her dört kişiden birinde tanılanmamış ruhsal, nörolojik veya davranışsal bozukluk olduğu, her yıl yaklaşık 870 bin kişinin intihar ettiği bildirilmektedir. Ruhsal ve nörolojik bozuklukların kontrolünde risk faktörlerinin ve risk altındaki grupların belirlenmesi önem taşımaktadır. Literatürde, özellikle son yıllarda pestisitlerin olumsuz sağlık etkilerini gösteren çalışmalar artmaktadır. Pestisit etkilenimi açısından, pestisit satış yerlerinde çalışanların öncelikli risk gruplarından olduğu bildirilmektedir. Bu çalışmada, Şanlıurfa il merkezine kayıtlı bitki koruma ürünü (BKÜ) satışı yapan işyerlerinin yasal düzenlemelere uygunluğunu belirleyerek, çalışanların nöro-psikiyatrik yakınmalarını ve bu yakınmalarıyla ilişkili faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmada Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi etik kurul onayı alınmıştır. Araştırmanın evrenini, 2014 yılında Şanlıurfa Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü'nden alınan listeye göre, il merkezi ve merkeze bağlı köylerde olmak üzere il merkezinde bulunan toplam 119 pestisit satış yeri oluşturmuştur. Çalışma tarama çalışması niteliğinde olup, tüm işyerlerine ulaşılması hedeflenmiştir. Saha çalışmasında işyerlerinin %91,66'sına ulaşılmıştır. Ziyaret edilen tarihte işyerinde çalışan tüm çalışanlar araştırmaya dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, 6 bölümden oluşan 'Şanlıurfa'da Pestisit Satış Yerlerinde Çalışanların Sosyo-Demografik Özellikleri ve Semptom Tarama Soru Kağıdı' kullanılmıştır. Nörolojik semptomlar, Nörolojik Belirti Tarama Ölçeği (Q/16), psikiyatrik semptomlar ise Türkiye'de geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan Genel Sağlık Anketi 12 (GSA/12) kullanılarak belirlenmiştir. Soru kağıtları yüzyüze görüşme ve gözlem tekniği kullanılarak doldurulmuştur. Bulgular: Araştırma 110 işyeri ve bu işyerlerinde çalışan 204 kişi üzerinde yürütülmüştür. Çalışmaya katılanların %98'i erkektir. Yaş ortalaması 36,0±11,2 yıldır. Çalışanların %31,9'u Ziraat Mühendisi, Ziraat Teknisyeni ya da Meslek Yüksek Okulu (MYO) Bitki Koruma Bölümü mezunudur. Çalışmaya katılanların pestisit satış yerinde ortalama çalışma süresi 89,6±91,6 aydır. İşyeri ortam faktörleri incelendiğinde, Yönetmelik maddelerinin tümüne uygun satış yerine rastlanmamıştır. Çalışanların %19,6'sı satış faaliyetlerine ek olarak, pestisit uygulama işlerinde de çalışmaktadır. Pestisit uygulayanların %42,5'i güvenli pestisit uygulama eğitimi almıştır. Çalışanların %27'si Q16 Nörolojik Değerlendirme Ölçeği'ne göre 6 ve üzerinde, %29,9'u GSA/12 ölçeğine göre 1 ve üzerinde puan almıştır. Nörolojik ve psikiyatrik açıdan tekli analizlerde anlamlı ilişki bulunan her bir bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisini ve yönünü belirlemek ve karıştırıcı faktörleri ortadan kaldırmak amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Nörolojik açıdan 6 ve üzerinde semptom varlığı ile pestisit uygulama ve pestisit satış yerinde çalışma süresi arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki bulunmuştur (P<0,05). Ruhsal semptom varlığı ile öğrenim durumu arasındaki ilişki istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (P<0,05). Tartışma ve Sonuç: Çalışmada, yasal düzenlemelerde belirtilen kriterlerin tümüne uygun satış yerine rastlanmamıştır. Bulgulara dayalı olarak, pestisit satışı ve uygulamasında çalışanların sağlık taramalarının yapılması ve güvenli pestisit uygulama davranışı kazandırılması ile işyeri ortam faktörlerinin kontrolü için eğitim ve denetim çalışmalarının yapılması önerilmektedir. Anahtar Kelime: Pestisit satıcısı, nörolojik semptom, psikiyatrik semptom

Objective: Mental and neurological disorders is one of the most important public health problems in the world. World Health Organization (WHO) has been reported that, one out of every four people who admitted to health institutions and organizations had mental, behavioral and neurological disorders previously undiagnosed, and approximately 870 thousand people in every year committed suicide. In the control of mental and neurological disorders, it is important to identify the risk factors and risk groups. In the literature, researches related to poor health outcomes of pesticides' has been increasing. It is reported that workers of pesticides sales are the priority risk group in terms of pesticides exposure. In this study, it was aimed to search the compliance with the regulations of the selling places in Sanliurfa registered plant protection products (BKI), and to determine the neuro-psychiatric symptoms and related factors of workers.Materials and Methods: This cross-sectional survey was approved by Harran University Medical Faculty Ethics Committee. The research population is constituted with pesticide salers that is a total of 119 places, including the villages of central and central provinces according to the list obtained from Şanlıurfa Provincial Directorate of Food, Agriculture and Livestock in 2014. We used the screening method, and it was aimed to reach all the places. 91,66% of work places were achieved in the field work. All workers were participated the survey during the visited date. Socio- Demografic Characteristics and Symptom Screening Questionnaire of Pesticide Salers which is consisting of 6 dimentions. Neurological symptoms were determined using Neurological Symptom Scale (Q / 16) and psychiatric symptoms were determined using the General Health Questionnaire 12 (GSA / 12) which made validity and reliability studies in Turkey. Questionnaire was applied using face to face interview and observation techniques.Results: The study was conducted on 110 workplaces and 204 workers. 98% of study participants were male. The mean age was 36,0±11,2 years. 31,9% of the employees were graduated from Agricultural Engineers, Agricultural Technician or Plant Protection Department of Vocational High School (VHS). The mean working time of participants was 89,6±91,6 months. When the workplace environment factors were examined, it was not found the sales which fit all substance of the regulations. 19,6% of workers was applied pesticides in addition to sales activities. 42,5% of workers had received training of safe pesticide application. 27% of workers got 6 and higher score of according to the Q16 Neurological Evaluation Scale, and 29,9% of workers got 1 and higher score of according to the GSA / 12 Scale. Regression analysis was performed in order to determine the effect and direction of independent variables and to control confounding factors. It was found that statistically significant relationship between 6 and higher score of the Q16 Neurological Evaluation Scale and the presence of pesticide application and working time (P<0,05). Educational level was associated with the psychiatric semptoms significantly (P<0,05).Conclusion: In this study, we did not reveal sales instead of all the appropriate criteria set out in legislation. Based on the findings, it should be recommended that the health screening program of workers, the health education program for gaining the safe pesticide application behavior, and the training and audits programs for controlling environmental factors of workplaces should be conducted regularly. Keywords: Pesticide sailer, neurological symptoms, psychiatric symptoms