Ordu Gürgentepe Güvenç Abdal Ocağında müzik ve semah kültürü

Abstract

Alevî- Bektaşî kültürü, bir inanç sisteminin yüzyıllar boyunca oluşturmuş olduğu pratiğin ve birçok coğrafyadan aldığı tüm birikimlerin sentezidir. 13.yüzyıl'dan başlayarak oluşan bu kültürel yapı yaşadığımız toprakların özellikle müzik kültürüne büyük bir etkide bulunmuştur. Bu toplumun semahları ise dansın kökeni konusunda büyük izler taşımaktadır. 13. yüzyıl'da Anadolu topraklarına yayılan dedelerin, babaların öncülüğünde oluşmaya başlayan kültür; birçok bölgede ?Ocakların? oluşumunu sağlamıştır. Güvenç Abdal'ın da Hacı Bektaş-ı Veli'den aldığı görevle yola çıktığı ve Karadeniz'i mesken tuttuğu söylenmektedir. Velâyetname' de menkıbesi bulunan ender şahsiyetlerden biri olan Güvenç Abdal'ın önemini 12 hizmet sahiplerinden biri olmasından da anlayabiliyoruz. Güvenç Abdal Ocağı Gümüşhane- Kürtünde kurulmuş talipleri ise daha çok Karadeniz Bölgesi olmak üzere Türkiye'nin birçok yerine dağılmışlardır. Bugün, Ordu, Samsun, Sinop, Düzce, İzmit, Trabzon ve Sivas'ta Güvenç Abdal taliplerinin yaşadıkları bilinmektedir.Bu çalışmada Ordu-Gürgentepe'de yaşayan Güvenç Abdal Ocağı taliplerinin müzik ve semah kültürlerini aktarabilme çabası bulunmaktadır. Bu çaba ile birlikte hakkında çok fazla yazılı kaynak bulunmayan Güvenç Abdal kültü ile ilgili yazılmış yayınlanmış birçok eser taranmış, bunlar sözlü kaynakların anlatımı ile desteklenmiştir. Çalışmamızda Güvenç Abdal'ın kimliği, kimliği üzerinden oluşan menkıbeleri, Güvenç Abdal Kültü çevresinde oluşan inanç gelenekleri ve yayılma alanları incelendikten sonra, bölgede ve İstanbul'da Ordu-Gürgentepe Güvenç Abdal Ocağı cemlerinde ve muhabbetlerinde derlenmiş müzik ve semahlara yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Alevî- Bektaşî, Güvenç Abdal, Ordu-Gürgentepe, Müzik, Semah

The Alevi-Bektashi culture is made up as a result of practice which is formed by a belief system during centuries and by the accumulations it received from various geographies. This cultural structure which started to form since the 13th century had great influence especially on the musical culture of the land where we live. And the semah tradition which is an inseparable part of this culture contains great signs about the roots of dance. The culture which started to form since the 13th century after the pioneering grandfathers (dede) and fathers (baba) who outspread into the Anatolian land, in many regions came together around the centres which are named as the ocaks (focus). It is told that, Güvenç Abdal, who gave his name to the Güvenç Abdal Ocağı which is the subject matter of this study, started his road with a task to which he is assigned by Hacı Bektash-ı Veli and resided in the Black Sea region. We can understand the significance of Güvenç Abdal, who is one of the rare persons having an epic (menkibe) in the Vilayetname, also from the fact that he is one of the owners of the 12 services (imam). The Güvenç Abdal Ocağı is established in Kürtün town of Gümüşhane and its postulants outspread to various places in Turkey, primarily in the Black Sea region. Today it is known that the postulants of the Güvenç Abdal Ocağı live in Ordu, Düzce, İzmit, Trabzon and Sivas.In this study, there is an attempt to convey the music and semah cultures of the postulants of the Güvenç Abdal Ocağı who live in Ordu, Gürgentepe. In this attempt, various studies which are written and published about the Güvenç Abdal cult, on which there are few written resources, are surveyed and the data thus achieved are fed with the narratives of the oral resources. After an examination of the identity of Güvenç Abdal and his epics which are written over it, the traditions of belief which are formed around the Güvenç Abdal Culte and the areas of outspreading of this focus, the music and the semahs which are collected from the ?Ordu-Gürgentepe Güvenç Abdal Ocağı? cem ceremonies and conversations which are carried in the region and in Istanbul are presented. We only want the data which we achieved during our studies to be meaningful for the future studies about the ?Güvenç Abdal Ocağı?.Key Words: Alevi- Bektashi, Güvenç Abdal, Ordu-Gürgentepe, Music, Semah