Zile yöresinde icra edilen semah ezgilerinin müzikal analizi

Abstract

?Zile Yöresinde İcra Edilen Semah Ezgilerinin Müzikal Analizi? başlıklı bu çalışmamızda; öncelikle yurdumuzun Orta Karadeniz Bölgesi?nde yaşayan Alevi-Bektaşi toplulukları tarafından icra edilen müzikler hakkında yapılan çalışmalar incelenmiştir. İncelediğimiz çalışmalarda semah ezgilerine yönelik kaynakların bulunmaması sebebiyle çalışma sahası olarak Orta Karadeniz Bölgesi seçilmiştir. Ancak seçilen sahanın çok geniş olması ve çalışmamızın daha verimli olabilmesi açısından derleme sahası daraltılarak Tokat?ın Zile ilçesi çalışma bölgesi olarak belirlenmiştir. Çalışmamızda yörede icra edilen unutulmaya yüz tutmuş semahları tespit etmek için bölgede alan çalışması ile derlemeler yapılmıştır. Alan çalışmasında tespit edilen semahlar üzerinde analizler yapılarak yörede yaşayan Alevi-Bektaşi topluluklarının kültürlerine dair önemli verilerin ortaya çıkartılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmamızın giriş bölümünde; Zile Tarihi, coğrafi özellikleri ve o coğrafyada yaşayan toplulukların kökenleri, semahların cem ibadeti içerisinde yer alan önemli bir ritüel olduğu düşüncesiyle ?cem? kelimesinin etimolojisi ve ?cem ibadeti? hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümünde ise; konumuz olan semahların etimolojisi ve kökeni hakkında bilgiler verilmiştir.Çalışmamızın üçüncü bölümünde; alan çalışmasında derlenen dört Kırklar, iki Pervaz, iki Gönüller ve bir Fatıma semahı tarafımızdan yazılmış notaları verilmiş ve bu semahların müzikal analizi, motif incelemesi, usul incelemesi ve edebi analizleri yapılarak sonuca gidilmiştir. Sonuç bölümde ise; elde edilen tüm veriler değerlendirilerek; daha önce derlenen semah özelliklerine göre farklı bölümlerin görüldüğü ve bu bölümlerde gerek bölüm içi gerekse bölüm değişikliklerinde farklı usuller kullanıldığı, ayrıca daha önce semah ezgilerinde rastlanmayan serbest usullü bölümlerle karşılaşıldığı belirtilmiştir. Bununla birlikte aynı isimle ifade edilen farklı semahlar tespit edilmiştir. Edebi incelememizde; türkü, semai, mani, koşma türlerine rastlandığı belirtilmiş ve semahların ortak yönleri ifade edilerek genel çıkarımlar bir bütün olarak sunulmuştur. Çalışmamızın ekler bölümünde ise yapmış olduğumuz çalışmadan yararlanmak isteyen araştırmacılara fayda sağlayacağını inandığımız için derlenen eserlerin orijinal görüntüleri listelenerek DVD halinde sunulmuştur. Anahtar Kelime: Alevi- Bektaşi, Cem, Semah

In our study styled `Musical Analysis of Semah Melodies Performed in Zile Region` primarily the studies made on the music performed by the Alawite-Bektashi communities living in our country's Central Black Sea Region are examined. In the studies we have chosen the Central Black Sea Region inasmuch as resources as to semah melodies could not be found in the studies we examined. However because the selected field was too vast we determined the Zile district of Tokat province by narrowing the compilation area in terms of making our study more efficient. We conducted field works and compilation in the region to determine the semahs performed in the region. It was aimed to elicit important data incident to the culture of the Alawite-Bektashi communities living in the area by conducting analyzes wer on the semahs detecteded in the field works. In this context, we gave information on the history of Zile, the geographical features thereof, the origins of the communities living in the region, etymology of the word `cem` and ` cem worshipping` considering that semahs are important rituals within the cem worship in the introduction part of our study. In the second section we provided information about the etymology and origin of semahs which constitute our topic. In the third part of our study, the four Kırklar, two Pervaz, two Gönüller and one Fatıma semahs were written and musical note were given by us and musical analysis, pattern analysis, style analysis and literary analyzes of cited were semahs carried out to reach a conclusion. In the conclusion part, it has been stated that different sections have been observed compared with the semah characteristics of the previously compiled sections and in these sections different styles were used both in the sections and section changes and sections with free styles were observed that were not encountered in earlier sections. We mentioned that we encountered türkü (folksongs), koşma (free-form folk songs about love or nature), Semai (folk song in Semai poetic form), Mani (a traditional Turkish quatrain form) in our study in terms of literature and we made general conclusions by expressing the common sides of semahs . We listed the original images of the compiled works and presented as DVD inasmuch as we believe that the researchers will benefit from the work we have done in the appendices part of our study. Keywords: Alewite- Bektashi, Cem, Semah