Kâtı` sanatı ve kâtı` sanatındaki grafik düzen

Abstract

Kâtı?, zengin Türk kültürünün önemli geleneksel sanat dallarından birisidir. Son iki yüzyıldır bu sanatın çok az temsilcisi olmuştur. Bu sanatçılar da az sayıda eserler vermişlerdir. Unutulmaya başlamış olan kâtı? sanatının yeniden canlanması için çalışmalar yapılmaktadır. Bu sanat dalına ait çok az kaynak bulunması nedeniyle dağınık olan ve zor ulaşılan örnekleri, çok sayıda hat, tezhip ve minyatür sanatçılarına ait kitaplar incelenmiştir. Konu ile ilgili her satır değerlendirip, günümüze kalan bazı dokümanlarla birleştirilip, rehber olabilecek bir tez hazırlamaya çalışılmıştır. Bu çalışma kâtı? sanatının, sanatçılarını ve bu sanata verilen eserleri tanıtmak, kullanılan motif, bezeme unsurlarını, kompozisyonları, grafik ve resim değerlerini ağırlıklı olarak incelemek amacı ile yapılmıştır. Birinci bölümde sanat ve geleneksel sanat tanımları ile kâtı? sanatının geleneksel sanatlar içindeki yeri belirtilmiştir. Kâtı?nın tanımı, anlamı, kelime kökü ve türevleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. İkinci bölümde kâtı? sanatının tarihçesine yer verilmiştir. Burada kâtı? sanatının en önemli malzemesi olan kağıdın tarihçesi, ilk örnekleri, bu sanatın gelişimi ve Osmanlılara gelişi anlatılmıştır. Tarihte işlenmiş konular, günümüze kalan eserler ve bu sanatta eser veren sanatçılar tanıtılmıştır. Ayrıca, kâtı? sanatında kullanılan malzemeler ve bu sanatın uygulanması anlatılmıştır. Kullanılan motifler, uygulama ve yapıştırma özelliklerinin çeşitlerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde kâtı? eserlerin sergilendiği müzeler belirtilmiş ve bu müzelerde bulunan önemli eserlerden örnekler yer almıştır. Geçmişte yapılan eserlerin grafik açıdan değerlendirilmesi, günümüzde işlenen konular, kâtı? sanatının grafik değerleri, eğitimde klasik çalışmaların önemi, çağdaş yorumlar, kâtı? sanatının resimsel ve grafiksel değerleri de bu bölümdedir. Süsleme unsurlarının bilimsel platformdan bakılarak değerlendirilmesi bu sanat dalıyla ilgilenenlere yeni ufuklar açacaktır. Üçüncü bölümün sonunda kâtı? eğitiminin nasıl olması gerektiğine ait bilgiler ve günümüzdeki yapılan yanlış uygulamalara yer verilmiştir. Bu tez kâtı? sanatının doğru bir biçimde öğretilmesi ve sanatseverlere anlatılmasında katkıda bulunacaktır. Anahtar kelimeler: Kâtı?, Kâğıt, Geleneksel, Sanat, Grafik.

PAPER PHILIGREE ART AND GRAPHIC LAYOUT ABSTRACT Paper philigree is one of the important traditional art forms in our rich culture. There has been few representatives of this art in the past two centuries. And these artists have produced very few works. There has been a concentrated effort for the revival of paper philigree art that is almost forgotten. I studied examples of this art that are scattered and difficult to obtain due to the presence of very few resources, and a large number of calligraphy, illumination and miniature books by artists. I evaluated each line on the subject and combined them with some of the documents that have survived to prepare a thesis that could serve as a guide. This study is aimed at examining philigree art, artists and the works of art, to introduce the motifs, decorative elements, compositions, graphs, and images that are used. In the first section philigree's place in traditional arts has been explored with definitions of art and traditional art. Definition, meaning, explanations about the root of the word and its derivatives were given. The second section gives the history of philgree art. Here the history of paper that is the most important material of the art, first examples of the development of this art and the Ottoman involvement are described. Treated subjects in history, surviving artefacts and artists who work in this art are introduced. Additionally, materials used in philigree and the implementation of this art are described. The variety of motifs, applications and bonding properties are discussed. In the third sections museums with philigree art have been listed and examples of important artefacts are covered. Graphic evaluation of the works done in the past, current subjects, philigree graphic art values, the importance of classical studies, contemporary reviews, philigree art pictorial and graphical values are also in this section. I hope evaluation of decorative elements from a scientific platform would open up new horizons for those who are interested in this branch of art. At the end of the third section, information on how philigree education should be and erroneous practices in our day have been presented. We hope to have contributed to correct teaching and explanation of this art to enthusiasts. Keywords: Philigree, Paper, Traditional, Art, Graphic.