Bimen Dergazaryan (Şen)`in Kürdilihicazkar makamı anlayışı

Abstract

Klasik Türk Musîkisi'nin XX. yy. bestekârlarından olan Bimen ŞEN, döneminin musîki anlayışına eşlik eden şarkı formunda özellikle de fasıl müziği doğrultusunda birbirinden güzel eserler bestelemiştir.Bimen ŞEN, dönemin en önemli bestekârlarından olan Hacı Arif Bey ile tanışma fırsatı bulmuş ve ilk meşk dersini Hacı Arif Bey'den almıştır. Edindiği musîki ilmi ile kendine özgü birbirinden güzel eserler eklemiştir. Bugün yapılan fasıl programlarında, eserlerine mutlaka yer verilen bestekârlar arasındadır. Özellikle dönemin değişen fasıl anlayışına yönelik eserler vermiş ve toplu icraların sevilmesinde etkili olmuştur.Yapılan literatür çalışması sonucu, Bimen ŞEN'e ait kürdîlihicazkâr makamında 33 esere ulaşılmıştır.Bestekârın kürdîlihicazkâr makamındaki eserlerinin her biri için form ve çeşni analizleri yapılmıştır. Analizlerden elde edilen bilgiler doğrultusunda, bestekârın makamı işleyiş şekli detaylandırılmış ve tablolar yardımıyla sunulmuştur.Bu çalışma, Bimen ŞEN'in şarkı formuna ait olan kürdîlihicazkâr makamında bestelediği eserlerden haberdar olmak ve makamın kullanım şeklini belirgin bir biçimde detaylandırmayı amaçlamıştır.Bu çalışmanın sonucunda bestekârın, makamı kullanım şekli açısından,1.T.M. bestecilerine beste çalışmalarında2.T. M. okullarında eğitim veren eğitimcilere derslerinde katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Çalışmamız giriş ve onu takip eden bölümlerden oluşmaktadır.Öncelikle Bimen DERGAZARYEN (ŞEN)'ın hayatı, XIX. yy.'da hakim olan musîki anlayışı ve bazı müzisyenlerin bestekârımız ile ilgili düşünceleri yer almaktadır.Kürdîlihicazkâr makamının başlangıcından bugüne kadar yapılan tarifi anlatılmıştır. Makamın dizisi, durağı, seyri, güçlüsü, donanımı, yedeni, genişlemesi, asma karar perdeleri ve yapısal seyri belirtilmiştir.Bimen ŞEN'in kürdîlihicazkâr makamında bestelediği, elimize ulaşan 33 eserinin form ve çeşni analizleri yapılmış ve eserlerin notaları yeniden yazılmıştır. Eserlerin içinde sözleri eski yazı olan 11 eser yeni yazıya çevrilmiştir.Bestekârın eserlerin zemin bölümü başlangıçlarında kullandığı çeşnilere göre eserler tasnif edilmiş ve tablolar oluşturulmuştur.Tezin sonuç kısmında oluşturulan tablolar ve eserlerin form ve çeşni analizleri incelenerek çıkarılan sonuç hakkında bilgi verilmiştir.Tezin ek kısmında yapılan röportajlar ile bütün eserlerin orijinalleri bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Kürdîlihicazkâr, Çeşni, Geçki, Şarkı, Musîki.

Bimen ŞEN, one of the 20th century composers of The Classical Turkish Music, composed lots of beatiful music in the direction of the form of bond which accompany the understanding of music of his time especially of fasıl music.Bimen ŞEN had the opportunity to meet Hacı Arif Bey, who is one of the most important composers of the time, and he had his first meşk class from Hacı Arif Bey.He addedelots of beatiful works specil to himself via the music learning that he had. He is among the composers whose works definitely tae part in the fasıl programs today. He gave works especially for channging fasıl understanding and he effected that people loved group executions.As a result of a litterateur work, it was found that Bimen ŞEN has got 33 kürdîlihicazkâr works.For each kürdîlihicazkâr work of the composer, a form and type analysis, the working type of the composer was detailed introduced via tables.This work aims to be aware of the Bimen ŞEN's kürdîlihicazkâr works and to detail distinctively how this makam is used.In the end of this work, it is thought that,1.Turkish Musicians in their workshops2.The lecturers who gives education in Turkish Music schools can benefit.This work consists of an entry and the parts following it. Firstly there are Bimen DERGAZARYAN (ŞEN)'s life, his understanding of music 19 th centry and some musicologists ideas about him. Kürdîlihicazkâr made to the authorities since the beginning of the recipe describe. The sequence, stop, progress, the distinctive, equipment, sensible, expansion and structural progress are indicated.The 33 works of Bimen ŞEN that we got up to now were analysed with their forms and types and the notes of the works werw rewritten. 11 of the works which were in otoman language were translated into turkishThe background of the composers works were sorted out and tables were formed according to their types used at the beginningAt the end of the thesis, the form and type analysis of the works and tables were examined and information about the outcome was givenThe originals of the works in the Ottoman Language and all the interviews were attachedKeywords: Kürdîlihicazkâr, type, modulation, song, music