Travmatik olayların psikolojik sonuçlarının diğer güç yaşam deneyimlerinden farkı: Toplum temelli bir çalışmanın bulguları

Abstract

Bugüne kadar travma tanımı sınırlılıkları konusu literatürde bir çok araştırmaya ve tartışmaya konu olmuştur. Bu araştırmada DSM-IV'te tanımlanan travma tanımına uymayan stres verici yaşam olaylarının travma tanımına uyan olaylar kadar Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) belirtilerine ve tanısına yol açabileceği karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde seçkisiz yöntem ile seçilen 232 gönüllü katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara travmatik olaylar ve olumsuz yaşam olayları içeren birer liste verilmiştir ve psikolojik olarak en çok etkilendikleri olaya göre ''Travma Sonrası Belirti Ölçeği` uygulanmıştır. Katılımcıların %88.4'ü hem travmatik hem de yaşam olayı deneyimi olduğunu, %10.8'i sadece yaşam olayı deneyimi olduğunu, %0.9'u da sadece travmatik olay deneyimi olduğunu bildirdi. Katılımcılardan her iki tür olay deneyimi olanlardan %57.1'i yaşam olayının, %41.9'u ise travmatik olayın kendilerini psikolojik olarak en çok etkilediğini bildirmişlerdir. Travma grubunda olası TSSB oranı %15.6 iken, yaşam olayı grubunda bu oran %16.2 idi. İki grup arasında TSSB tanı oranları ve belirti şiddeti açısından anlamlı fark bulunmadı. Katılımcıların her iki olay karşısında verdikleri korku / sıkıntı / acı / rahatsızlık tepkisi karşılaştırıldığında yaşam olayına verilen tepkinin travmatik olaya verilenden daha şiddetli olduğu görüldü. Doğrusal regresyon analizi TSSB belirtilerini yordayan en güçlü faktörün travma ya da yaşam olayına kişinin verdiği korku / sıkıntı / rahatsızlık / acı tepkisi düzeyi olduğunu gösterdi. Bu bulgular travma tanımına giren olaylar ile stresli yaşam olaylarının psikolojik etkilerinin birbirlerinden farklılık göstermediğini ve olayların nesnel şiddet özelliklerindense bireylerin olaylar karşısında yaptıkları öznel değerlendirmelerin olay sonrası ortaya çıkan travmatik stres belirtilerinde belirleyici rol oynadığını göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Travma, travmatik olay, yaşam olayı, TSSB, travma tanımı

The limitations of current definitions of trauma have been the subject of research and debate. This study examined whether stressful life events lead to posttraumatic stress disorder (PTSD) as much as events that meet current definition of trauma. Participants were 232 adults randomly selected from households in the Besiktas district of Istanbul. They completed two checklists involving traumatic and stressful life events and answered a `Traumatic Stress Symptom Checklist` considering the event that made the strongest psychological impact. Among participants 88.4% reported having experienced both traumatic and life events, 10.8% only a life event, and 0.9% only a traumatic event. Of those who experienced both traumatic and life events 57.1% reported having been psychologically affected by life events, while 41.9% by traumatic events. In the trauma and life event groups the probable PTSD rates were 15.6% and 16.2%, respectively. There was no statistically significant difference between the two groups in terms of the rates and severity of PTSD. The level of fear / distress / pain / discomfort in response to life events was more severe than that in response to traumatic events. A linear regression analysis showed that the strongest predictor of PTSD symptoms was fear / distress / pain / discomfort in response to trauma or life event. These findings suggested that events that meet current definition of trauma and stressful life events do not differ from each other in terms of their psychological effects and appraisal factors determine traumatic stress reactions rather than objective properties of events.Keywords: Trauma, traumatic event, Life event, PTSD, trauma definition