Hemipleji hastalarında denetim odağı ve stres ile başaçıkma yolları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

İnsanın hayatına beklenmedik bir anda giren bir hastalık onu hem fiziksel açıdan hem de psikososyal açıdan olumsuz etkiler. Karşılaşılan hastalığın sebebi ile ilgili kendisinin bir etkisinin olup olmadığı ya da çevresel etmenlerden mi kaynaklandığı fikri, o durumla başaçıkabilmek için önemli bir faktördür. Bu amaçla bu araştırmada hemipleji hastalarında denetim odağı ve stres ile başaçıkma yolları arasındaki ilişki incelenmiştir. Aynı zamanda çeşitli sosyo-demografik değişkenler, hastalığa ilişkin bilgiler ve günlük hayatta sorun yaşadıkları davranışlar açısından da bakılarak; bu değişkenlerin denetim odağı ve stresle başaçıkma yolları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmaya İstanbul Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim Araştırma Hastanesi ve Bayrampaşa Belediyesi Fizik Tedavi ve Engelliler Rehabilitasyon Merkezi'nde tedavi görmekte olan 72 felç ya da inme olarak da bilinen hemipleji hastası katılmıştır. Verileri toplamak için Sosyo-demografik Bilgi Formu, Rotter'in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği ve Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonunda yapılan Pearson korelasyon analizinde Rotter'ın İç-Dış Denetim Odağı Ölçeği ve Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği puanları arasında istatistiksel bir ilişki bulunmamıştır. Ancak iç denetim odaklı hemipleji hastalarının stresle başaçıkarken kendine güvenli yaklaşım, dış denetim odaklı hemipleji hastalarının ise çaresiz yaklaşım kullandığı Mann Whitney U testi ile saptanmıştır. Erkek hemipleji hastalarının stresle başaçıkma yollarından kendine güvenli yaklaşımı benimsedikleri; kadın hemipleji hastalarının ise çaresiz yaklaşımı benimsedikleri bulgulanmıştır. Stresle başaçıkma yolları ile cinsiyet, yaş, eğitim düzeyleri, meslek, kaç kez felç geçirdiği, tedavi şekli, kendi belirttikleri felç geçirme sebepleri, kendi bakımını yapabilme, merdiven inip çıkabilme, giyinip soyunabilme değişkenleri arasında anlamlı fark bulunmuştur. Denetim odakları ile medeni durum ve tedavi süresi arasında anlamlı fark bulunmuştur.

A sudden, unexpected illness could be detrimental to the life of a person both physically and psychosociologically. One of the most important factors in coping with this ilness depends on identifying the causes of the ilness such that whether these causes are environmental and external to the person or internal and brought on by the person himself. This study aims to analyse and identify the relationship between locus of control and coping with stress in hemiplegia sufferers. The study uses multiple socio-demographic variables and the daily problems faced by the patients in order to establish these coping mechanisms and the effct of such variables on their efficacy.Overall 72 sufferes of hemiplegia from İstanbul Physical Therapy Rehabilitation Traning and Research Hospital and Bayrampaşa Municipality Physical Therapy and Disabled Rehabilitation Center have been observed. In order to collect the data Socio-demographic Data Form, Rotter's Internal-External Locus of Control Scale and Ways of Coping Inventory have been used.As a result of the research in the Pearson correlation analysis between Rotter's Internal-External Locus of Control Scale and Ways of Coping scores were not statictically significant. In the Mann Whitney U test results of patients with internal locus of control were found to use self confident approach in coping with stress and patients with external locus of control use helpless approach. It has been observed that male paties adopt a more self confident approach in coping with stress where as female patients adopt a more futilistic one. Significant relationships have been identified between coping with stress and sex, age, level of education, profession, number of strokes, the mode of theraphy, self declared reasons of stroke, degree of self sufficiency, use of stairs, ability to dress oneself .A significant relationship is observed between locus of control and the marital status and the length of theraphy.