İşkence travmasının nesnel ve öznel şiddetinin ve travmaya hazırlıklı olma derecesinin travma sonrası stres bozukluğu ve depresyon ile yordayıcı ilişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı siyasi ve / veya adli nedenlerle gözaltında ya da cezaevinde işkence stresörlerine maruzk kalmış kişilerde TSSB ve depresyon tanılarının ve belirtilerini oranlarını incelemek ve bu psikiyatrik sorunları yordayan risk faktörlerini araştırmaktır. Çalışmanın örneklemini 1971–2014 yılları arasında siyasi ya da siyasi olmayan nedenlerden dolayı gözaltı ve tutukluluk sırasında ortalama 29 işkence stresörüne maruz kalmış 101 kişi oluşturdu. Katılımcılara `İşkence Mağdurları için Görüşme Formu,` `Travmatik Stres Belirti Ölçeği,` `Depresyon Ölçeği` uygulandı. Katılımcılarda olası TSSB tanısı oranı %26.7 ve olası depresyon tanısı oranı %14.9 olarak bulundu. Siyasi olmayanlar siyasi olanlara göre daha yüksek oranda TSSB ile depresyon tanısı aldılar ve daha ağır belirtiler gösterdiler. Siyasilerin, siyasi olmayanlara kıyasla işkence deneyimine zihnen daha fazla hazırlıklı oldukları, daha çok sayıda işkence stresörüne maruz kaldıkları ve işkence deneyimi sırasında stresörler üzerinde daha fazla kontrol sağladıkları görüldü. Siyasi olmayanlar, siyasilere kıyasla işkence stresörlerine maruz kaldıkları sırada daha fazla sıkıntı / rahatsızlık / korku / psikolojik acı duysalar da aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. İşkenceye düşük hazırlıklılık düzeyi, işkence ve stresörlere maruz kalma sırasında hissedilen genel sıkıntı/ korku / psikolojik acı TSSB'yi yordayan en önemli faktörlerdi. İşkence görülen dönemde bekar medeni durum, son işkenceden sonra geçen kısa süre ve işkence sonrası az alınan sosyal destek hem TSSB'yi hem depresyonu yordadı. Depresyonu yordayan bir diğer faktör, işkence sırasında stresörler üzerinde sağlanan kontroldü. Bu bulgular, işkencenin kronik travmatik stres belirtilerine yol açtığını ve bu belirtilerin ortaya çıkmasında ve sürmesinde kişinin işkenceye zihnen hazırlıklı olmasının önemli rol oynadığını gösterdi. Anahtar Kelimeler: İşkence, Travma sonrası stres bozukluğu, Depresyon, Travmaya hazırlıklılık, Kontrol duygusu.

This study aimed at examining the prevalence rates and the predictors of PTSD and depression in people who were exposed to torture stressors while detained or imprisoned for political or non-political reasons. The sample consisted of 101 individuals who had been exposed to a mean of 29 torture stressors between the years of 1971 and 2004. They were administered `Semi-Structured Interview Form for Survivors of Torture` and self-rated `Traumatic Stress Symptom Checklist` and `Depression Rating Scale`. The estimated rates of probable PTSD and depression were 26.7% and 14.9%, respectively. Compared to political activists, non-activists received PTSD and depression diagnoses more often and showed more severe symptoms. Political activists showed more psychological preparedness for torture, reported exposure to a greater number of torture stressors, and had more sense of control over torture stressors than non-activists. Non-activists reported more distress during exposure to torture stressors than political activists but the difference failed to reach statistical significance. The strongest predictors of PTSD were less psychological preparedness for torture and more psychological distress during torture. Being single at the time of torture experience, time since exposure to last torture stressor and lower level of post-trauma social support predicted both PTSD and depression. Depression was also predicted by lack of sense of control over torture stressors. These results indicated that exposure to torture can cause chronic traumatic stress reactions and psychological preparedness for torture play an important role in the development and persistence of these reactions. Key Words: Torture, PTSD, Depression, Psychological Preparedness for Torture, Sense of Control.