Menopoz evrelerindeki kadınlarda cinsiyet rolleri, menopoza ilişkin tutumlar ile anksiyete ve depresyon ilişkisi üzerine bir inceleme

Abstract

Orta yaş dönemindeki kadınlar için önemli bir değişiklik olarak görülen menopoz süreci, biyolojik bir olay olsa da, sosyo-kültürel faktörlerden etkilenmektedir. Yapılan çalışmaların çoğunlukla klinik hastaları üzerinde yürütüldüğü görülmektedir. Normal popülasyondan seçilen kadınlarla yürütülen bu araştırmanın amacı, cinsiyet rollerinin menopoza ilişkin tutumlar üzerindeki etkisini, menopozal tutumların menopozal belirtiler üzerindeki etkisini ve menopoza ilişkin tutumların depresyon ile anksiyete belirtileri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini, Antalya ve İstanbul'dan kartopu yöntemiyle seçilen, yaşları 40 ile 65 arasında değişen, farklı menopoz evrelerindeki 350 kadın oluşturmaktadır. Menopozal evreler öz-bildirime dayalı olarak belirlenmiştir. Değerlendirmede, `Menopoz Semptomları Değerlendirme Ölçeği`, `Menopoza İlişkin Tutum Ölçeği`, `BEM Cinsiyet Rolü Envanteri`, `Beck Depresyon Envanteri` ve Beck Anksiyete Envanteri` kullanılmıştır. Bulgular, katılımcıların çoğunlukla menopozu doğal bir süreç olarak gördüklerini ve olumlu menopozal tutumlara sahip olduklarını göstermiştir. Anksiyete, depresyon ve menopozal belirti şiddetleri en yüksek erken perimenopozdadır. Olumlu tutumlar daha çok geç peri ve postmenopozal, olumsuz tutumlarsa premenopozal katılımcılara aittir. Daha olumsuz menopozal tutumlar daha şiddetli menopozal, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkilidir. Kadınsı cinsiyet rolüne sahip olanlar daha olumsuz menopozal tutumlar, daha şiddetli menopozal, depresyon ve anksiyete belirtileri göstermiştir. Menopoza ilişkin tutum ile depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkinin kısmen menopoz belirtileri aracılığıyla ortaya çıktığı bulgulanmıştır. Menopozal geçişte depresyon ve anksiyete belirtileri şiddetlenirken, yaş ilerledikçe hafiflediği görülmektedir. Bulgular güncel yaklaşımların menopoz yaşantısını daha iyi anlayabilmek için önerdiği biyo-psiko-sosyal modeli destekler niteliktedir.

Menopause is an important change for middle-aged women. Although it is a biological event, menopause is also affected by socio-cultural factors. Most of the studies that examined menopausal women were drawn from clinical settings. The purpose of this study is to examine the effect of sex roles on attitudes towards menopause, the effect of menopausal attitudes on menopausal symptoms and the effect of menopausal attitudes on symptoms of depression and anxiety in a non-clinical sample. Participants were recruited in Istanbul and Antalya using snowballing sampling. A total of 350 of women in different self-reported menopausal stages who aged 40 to 65 were assessed with `Menopause Rating Scale`, `Attitudes toward the Menopause Questionnaire`, `Bem Sex Role Inventory`, `Beck Depression Inventory` and `Beck Anxiety Inventory`. Findings showed that participants usually considered menopause as a natural process and tended to report positive attitudes towards menopause. Anxiety, depression and menopausal symptoms were most severe in early perimenopausal women. Positive attitudes towards menopause were usually seen in late peri and postmenopause while negative attitudes in premenopause. Negative menopausal attitudes correlated with the severity of menopausal, depression and anxiety symptoms. Women with more feminine sex roles had more negative attitudes towards menopause and more severe menopausal, depression and anxiety symptoms. The relationship between menopausal attitudes and depression and anxiety was partially mediated through menopausal symptoms. While depression, anxiety and menopausal symptoms were experienced more intensely in perimenopause, they ameliorated with age. These findings support the premises of the bio-psycho-social model in understanding the experience of menopause.