Ibsen`in Nora-Bir Bebek Evi ve Hedda Gabler adlı oyunlarında kadın sorunsalı

Abstract

Bu çalışma, Norveçli yazar Henrik Ibsen'in kadın sorunsalına bakışını Bir Bebek Evi-Nora ve Hedda Gabler adlı oyunlar esas alınarak irdelemeyi amaçlamaktadır. Bilindiği gibi yazar, söz konusu eserleri kaleme aldığı dönemde, pek çok eleştirmen ve yazar tarafından `feminist propaganda` yaptığı gerekçesiyle feminist olarak değerlendirilmiştir. Ancak, durumun çok daha farklı olduğu daha ayrıntılı bir incelemeyle açıkça ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla çalışma, öncelikle yazarın neden yanlış anlaşıldığını da sorgulayacak ve bu tür eleştirilere yanıt arayacaktır.Çalışmanın tezi, Ibsen'in feminist değil, hümanist bir yazar olduğu ve eserlerindeki çok katmanlılığın döneminde yanlış anlaşılmaya yol açtığı yönündedir. İlk bakışta feminist propaganda ya da karakter çiziminde teknik hata olarak görülebilecek tüm unsurların daha derin bir incelemede ironik ve metatiyatrosal öğeler oluşturarak farklı amaçlara hizmet ettiği görülmektedir. Çalışma, yazarın bu eserleri kaleme aldığı dönem hakkında genel bir çerçeve çizerek oyunlardaki kadın sorunsalının ilk izlenimlerle belirleneceğinden çok daha kapsamlı ve öncü olduğunu gösterebilmek adına bir altyapı oluşturacaktır.Çalışmanın birinci bölümü, sözü edilen altyapıyı oluşturması adına, yazarın sanatsal kimliği, eserlerini yazdığı dönemdeki siyasi ve sosyal şartlar ile dönemin kadın hareketlerine genel bir bakıştan oluşmaktadır. İkinci bölüm, Bir Bebek Evi adlı oyun, kadın sorunsalı bağlamındaki temalar ve kadın karakterlerin bu konu kapsamında ayrıntılı bir çözümlemesini içermektedir. Aynı inceleme yöntemi üçüncü bölümde Hedda Gabler adlı esere uygulanacak ve sonuç bölümünde iki oyunun baş kadın karakterleri ve kadın sorunsalına yaklaşımları karşılaştırmalı bir bakış açısıyla değerlendirilmeye çalışılacaktır. Değerlendirmeler sırasında bazı araştırmacıların yazara ve oyunlara getirdiği eleştirilere de yine kadın teması bağlamında yanıt aranacaktır.ANAHTAR SÖZCÜKLER VE SÖZ GRUPLARI:Henrik Ibsen ve kadın sorunsalı, tiyatro ve kadın, Kristiania 19. Yüzyıl kadınhareketleri, Yazın ve kadın hareketleri, Hedda Gabler ve kadın sorunsalı, BirBebek Evi ve kadın sorunsalı.

This paper stresses on the point of view of the Norwegian playwright Henrik Ibsen to the women cause basing on a Doll's House and Hedda Gabler.. As it is known, Henrik Ibsen was considered as a feminist in his period and his plays were regarded as a media for feminist propaganda. However, for us, it is obvious that, his intention was to transform the society into a modern, healthy and productive power and what he supported was not feminism, but the sense of humanity and equality.It can be claim that, Ibsen was a humanist playwright rather than being feminist. At the first glance, the meta-theatrical elements and the multi-layer structure of his plays resulted in misunderstanding of his intention. However, with a deeper analysis, it can easily be seen, that the elements, which told to be technical mistakes and examples to vulgar propaganda, serve to create an ironic and meta-theatrical structure. Furthermore, in this study, the background of the plays and some information about the period will also be mentioned in order to provide a complete background.The first part of the study consists of the overview of Ibsen's artistic identity, the social and political circumstances of the period and the women rights movements in that period to create the background for a proper evaluation. In the second part A Doll's House is focused on and the themes related to the women cause are examined and the female characters are analyzed with a point of view, that bases on their effects in the development of the women rights. The third part, similarly applies the same method to Hedda Gabler. Finally, the in the conclusion, it is aimed to underline the results of the second and the third part with a comparative point of view. By doing this, it will also be possible to find the irrational aspects of the critics towards Ibsen and these plays.KEY WORDS AND PHRASES:Ibsen and the women cause, women rights and literature, 19th century Kristiania,Ibsen and Feminism, theatre and the women cause.