Çalışanların algıladıkları etkileşimci ve dönüşümcü liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkide yönetici ast etkileşimi algısının ara değişken rolünün incelenmesi ve bankacılık sektörü örnekleminde bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, çalışanların algıladığı etkileşimci ve dönüşümcü liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemek, bu ilişkide ilişkisel liderlik modelini esas alan Yönetici-Ast etkileşiminin ara değişken rolünü incelemektir. Çalışmanın evreninin İstanbul'daki Banka Şubelerinde çalışmakta olan personel oluşturmaktadır. Anket yöntemiyle elde edilen veriler yapısal eşitlik modeli tekniği ve doğrulayıcı faktör analizi ile analiz edilmiştir. Verilerin analizi SPSS 22 ve AMOS 6,0 Paket Programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ölçekler için yapılan doğrulayıcı faktör analizi uyum iyiliği değerleri incelenmiş, ölçeklerde bazı modifikasyonlar yapılmış, bu işlem sonucunda değerlerin yüksek uyumu gösterdiği ve ölçeklerin güvenilirlik değerlerin yüksek olduğu saptanmıştır. Bu araştırmanın ana amacı liderlik tarzlarının örgütsel bağıllık üzerindeki etkisinde yönetici-ast etkileşimi kalitesinin aracılık rolünün ortaya konması olduğu için hiyerarşik regresyon analizi çalışmada kullanılmıştır. Birinci aşamada liderlik tarzlarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Etkileşimci liderlik tarzının anlamlı ve pozitif etkisi saptanırken, dönüşümcü liderlik tarzının örgütsel bağlılık üzerinde herhangi bir etkisine rastlanmamıştır. Dönüşümcü liderlik tarzı birinci aşamadaki kriteri sağlayamadığı için analiz dışında tutulmuş ve analize etkileşimci liderlik tarzı ile devam edilmiştir. İkinci aşamada liderlik tarzlarının ve örgütsel bağlılığın yönetici-ast kalitesi ile arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Üçüncü aşamada ise liderlik tarzlarının örgütsel bağlık üzerindeki etkisinde yönetici-ast etkileşiminin aracılık rolü araştırılmıştır. Hiyerarşik regresyon analizi sonucunda yönetici-ast etkileşimi kalitesinin dört boyutunun da örgütsel bağlılık üzerinde anlamlı ve pozitif etkisi olduğu saptanmıştır. Etkileşimci liderlik tarzının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamsızlaştığı tespit edilmiştir. Bu durum yönetici-ast etkileşimi kalitesinin analize dâhil edilmesiyle etkinin anlam düzeyinin değiştiğini ve etkisinin anlamlı olmadığını göstermektedir. Bu sebeple bu etkileşimde yönetici-ast etkileşim kalitesinin aracılık rolü oynadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Yönetici-ast etkileşimi kalitesinin hangi boyutlarının bu rolü oynadığına ilişkin yapılan gözlem de sadakat ve etkileşime katkı boyutlarının yol analiz değerlerinin anlamlı olduğu bulgulanmıştır. Ancak sadakat boyutunun yol değerindeki değişimin de anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Böylelikle, yönetici-ast etkileşimi kalitesinin etkileşime katkı boyutunun etkileşimci liderlik tarzının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde aracılık rolü olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Etkileşimci Liderlik, Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Bağlılık, Yönetici-Ast Etkileşimi, Banka Kurumları

The aim of this study is to examine the relationships between transactional leadership, transformational leadership and organizational commitment levels of the employees and to test the mediating role of leader-member exchange quality perceptions. Employees working in Private Banks operating in Istanbul comprise population of the study. In order to evaluate the data gathered by survey technique, structural equational modelling technique and confirmatory factor analysis were performed. Data was analyzed by using SPSS 22 and AMOS 6.0 Programmes. As a result of the analysis, Fitness's indices show good fitness of the Structural model, confirmatory factor analysis of variables indicated that all mentioned criteria have been measured in the questionnaires and the variables revealed high reliability values. Because main aim of the study is to find out mediating role of leader-member exchange quality in the effect of leadership style on organizational commitment, hierarchical regression analysis is employed. In first step, effect of leadership style on organizational commitment is inquired. While there is a positive and significant effect of transacational leadership, no effect is observed for transformational leadership on organizational commitment. Once transformational leadership couldn't meet the requirements in the first step, it is kept out of analysis and analysis continued with transactional leadership. In the second step, relationship between ledarship styles and organizational commitment and leader-member exchange quality. In the third step, medaiting role of leader-member exchange quality in the relationship between leadership styles and organizational commitment. As a result of hierarchical regression analysis, it is observed that there is a positive and significant relationship among four factors of leader-member exchange quality and organiational commitment. It is found out that effect of transactional leadership on organizational commitment turn out insignificance. This shows that following including leader-member exchange quality in the analysis effect size changes and that effect is insignificant. Therefore, it is concluded that leader-member exchange quality plays a mediator role in the relationship. When detail analysis is further employed to determine factors' effects of leader-member exchange quality, it is observed that values of loyalty and contribution in path analysis are significant. However, it is found out that change in path value of loyalty is insignificant. Hence, it is contended that there is a mediation role of contribution in the relationship between transactional leadership and organizational commitment.Keywords: Transactional Leadership, Transformational Leadership,Organizational Commitment, Leader-Member Exchange Quality, Banking Institutions.