Epileptik psiko-sendromlu yetişkinlerde bilişsel süreçler, afektif süreçler ve sosyal çevreyle ilişkilerin yönetici işlev becerilerine göre incelenmesi

Abstract

Epilepsi, merkezi sinir sistemindeki nöronların artmış uyarılabilirliğinden kaynaklanan beynin fokal ya da jeneralize karakterde, ani paroksismal tepkisiyle belirgin bir nörolojik hastalıktır. Planlama, organizasyon, inhibisyon, hedef seçimi gibi yönetici işlev becerilerini yürüten prefrontal korteks başta olmak üzere sorumlu mekanizmalar hastalığın ikincil etkilerine maruz kalabilmektedir. Bu araştırmanın amacı, yetişkin epilepsi hastaları ve kontrol grubunun bilişsel süreçleri, afektif süreçleri ve sosyal çevreyle ilişkilerini yönetici işlev becerilerine göre incelemektir. Araştırmanın epilepsi ve kontrol grubuna 30 katılımcı atanmıştır. Veri toplama araçları, araştırmacı tarafından hazırlanan Sosyodemografik Bilgi Formu, Stroop TBAG Formu, KAS Akıcılık Testi, Kategori Akıcılık Testi, İz Sürme Testi ve Rorschach Testidir. Araştırma sonuçlarına göre, epilepsi ve kontrol grubunda, yönetici işlev becerilerini ölçen testlerden yalnızca, İz Sürme Testi-B Bölümü puanları ve KAS Akıcılık Testi-`K` harfi puanları farklılaşmıştır. Bununla beraber, Rorschach Testinde, kontrol grubuna göre epilepsi grubunda reaksiyon zamanında uzama, tepki sayısında azalma, bilişsel fonksiyonlarda bozulma (G ve F+ yanıtlarında düşme, Dd, Dbl, F- yüzdelerinde artma), afektif süreçlerde bozulma (Cn renk sayımı ve artmış CF) ve sosyal çevreyle ilişkilerde bozulmalar (düşük Triade, K ve Ban. yanıtları) istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ayrıca, meticulosite(kılı kırk yarma), commontoire (test hakkında fikir bildirme), perseverasyon ve description (betimleme) görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Epilepsi,Yönetici İşlev Becerileri,Rorschach Testi.

Epilepsy is one of the neurological illnesses characterized with sudden unexpected paroxysmal response of brain (either focal or generalized) which is induced by nerve hyper excitability. Executive functions such as planning, organization, inhibition, goal setting have been dominated by prefrontal cortex; can be caused by epilepsy adversely. The aim of the current study is to examine cognitive functions, affective process and social contact in terms of executive functions within epilepsy and control groups. Each sample group is consisted of 30 adults. Data collecting instruments are Socidemographic Information Formu, Stroop TBAG, Verbal Fluency Test, Categorical Fluency Test, Trial Making Test and Rorschach Test. According to results of the research, in the epilepsy and control group, among the tests which measure executive functions, only the scores of the Trail Making Test-B Part and KAS Fluency Test-`K` varied. However, in the Rorschach Test, extension in the reaction time, decrease in the number of reactions, impairment in cognitive functions (drop in G and F+ responses), increase in Dd, Dbl, F- ratios), dysregulation in affective processes (Cn color counts and increased CF response), inadequacy in social contact (low Triade, K and Ban responses) have been found statistically significant. Additionally, `commentoire` (to make comment on the test), `meticulosite` (to give more details), perseveration and description have been observed in epilepsy group with Rorschach Test. Keywords: Epilepsy,Executive Functions,Rorschach Test.