Çocuk hematoloji-onkoloji hastalarının ebeveynlerinin tükenmişlik düzeyleri ve baş etme biçimlerinin; Çocukların psikolojik belirtileri üzerine etkisi açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada çocuk-hematoloji onkoloji biriminde yatarak ve ayakta tedavi gören 12-18 yaş arası onkoloji hastası çocukların psikolojik belirtilerinin yordayıcısı olarak ebeveynlerinin tükenmişlik düzeyleri ve baş etme biçimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, kanser hastalığı nedeniyle İstanbul Üniversite İstanbul Tıp Fakültesi hastanesi, Çocuk Hematoloji-Onkoloji Biriminde tedavi alan 65 çocuk ve ebeveyni oluşturdu. Kontrol grubu olarak ise yine aynı birimde tedavisi süren onkoloji dışı hematolojik hastalığı olan 65 çocuk ve ebeveyni alındı. Toplamda 130 çocuk ve ebeveynleri ile yürütülen bu araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Demografik bilgileri ve hastalıkla ilgili bilgileri öğrenebilmek için, araştırmacı tarafından genel bilgi formu geliştirilmiştir. Ebeveynlerin tükenmişlik düzeylerini ölçmek için Maslach Tükenmişlik Ölçeği, baş etme biçimlerini saptamak için Baş Etme Biçimleri Ölçeği (BEBÖ), hasta çocukların psikolojik belirtilerini öğrenmek adına Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır.Araştırma sonucuna göre katılımcıların ebeveynlerin cinsiyetlerine göre gruplar arasında ebeveynlerin tükenmişlik ölçeği puanı açısından anlamlı fark bulunmaktadır. Kadınların erkeklere oranla tükenmişlik düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ebeveynlerin tükenmişlik ölçeğinden aldıkları puanlar ile hastaların anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatiasyon ve hostilite ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Ebeveynlerin tükenmişlik düzeyleri arttıkça; hastaların anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatiasyon ve hostilite düzeyleri de artmakta olduğu görülmektedir. Ebeveynlerin iyimserlik / sosyal destek arama ölçeğinden aldıkları puanlar ile hastaların anksiyete, olumsuz benlik ve somatiasyon ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Ebeveynlerin iyimserlik / sosyal destek arama düzeyleri arttıkça; hastaların anksiyete, olumsuz benlik ve somatiasyon düzeyleri de düşmekte olduğu görülmektedir. Ebeveynlerin çaresiz başa çıkma ölçeğinden aldıkları puanlar ile hastaların anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatiasyon ve hostilite ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Ebeveynlerin çaresiz yaklaşım düzeyleri arttıkça; hastaların anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatiasyon ve hostilite düzeyleri de artmakta olduğu görülmektedir. Ebeveynlerin tükenmişlik ve çaresiz başa çıkma düzeyi hastaların anksiyete düzeyini arttırmakta olduğu görülmüştür. Çalışmanın bulguları ebeveynin tükenmişlik düzeyleri ve baş etme biçimlerinin, çocukların psikolojik belirtileri üzerinde rol oynadığını ifade etmektedir.Anahtar Kelimeler: Onkoloji, Çocukluk Çağı Kanserleri, Tükenmişlik, Baş Etme Biçimleri, Psikolojik Belirti

The purpose of this study is to research the level of burnout and coping skills of the parents of child oncology patients aged 12-18 undergoing hospitalized and outpatient treatment in the children's hematology-oncology department, as a predictor of their psychological symptoms.Study sample comprises 65 children undergoing cancer treatment at the Children's Hematology-Oncology Unit of Istanbul University Istanbul School of Medicine and their parents. Control group of the study comprises 65 children with non-oncology medical condition undergoing treatment and their parents. Data gathered in this study carried out with a total of 130 children and parents were analyzed using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 software. A general information form was developed by the author to collect demographic and disease specific information. Maslach Burnout Inventory was used to measure the level of burnout of parents and Methods of Coping Scale was used to determine the methods they use to cope with burnout and Brief Symptom Inventory was used to determine the psychological symptoms of children.Based on study findings, burnout scale scores of parents show significant variance between groups based on gender variable for parents. It was found that women had higher levels of burnout compared to men. It was seen that there's a statistically significant relation between parents' burnout scale scores and patients' anxiety, depression, negative self, somatization and hostility scale scores. Accordingly, the higher the burnout level of parents, the higher would be anxiety, depression, negative self, somatization and hostility levels of patients. A statistically significant relation was observed between parents' optimism / searching social support scale scores and patients' anxiety, negative self and somatization scale scores. Accordingly, higher the optimism / searching social support levels of parents, lower would be the anxiety, negative self and somatization levels of patients.A statistically significant relation was observed between parents' helpless coping scale scores and patients' anxiety, depression, negative self, somatization and hostility scale scores. Accordingly, higher the helpless coping levels of parents, the higher would be anxiety, depression, negative self, somatization and hostility levels of patients. It was observed that the burnout and helpless coping levels of parents caused the anxiety levels of patients to increase. Study findings indicate that the burnout levels and coping methods of parents played a role on the psychological symptoms of children.Key words: Oncology, Childhood Cancer, Burnout, Coping Methods, Psychological Symptom