Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocukların annelerinde tükenmişlik düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırma Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı almış çocukların annelerinden oluşan bir örneklemde bazı demografik değişkenler ile tükenmişlik düzeylerinin ve stresle başa çıkma yöntemlerinin ölçülmesini içermektedir. Bu araştırma İstanbul ilinin Bakırköy ilçesinde 141 annenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 22.0 programı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır Değerlendirmede iki ölçekten yararlanılmıştır. Annelerin tükenmişlik düzeylerini tespit etmek amacıyla `Maslach Tükenmişlik Ölçeği` anneler için geliştirilmiş olan formu kullanılmıştır. Stres ile başa çıkma yöntemlerini tespit etmek amacıyla ise `Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca demografik bilgilere ulaşmak amacıyla `Sosyodemografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin çözümlenmesinde çeşitli tanımlayıcı istatistiksel metotlar ve analizler kullanılmıştır. Çalışmanın teorik bölümünde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, stresle başa çıkma tarzları ve tükenmişlik hakkındaki bilgilere değinilmiştir. Annelerin; eğitim durumlarına, çalışma durumlarına, çocuk sayılarına, aile yapılarına, aile tutumlarına, psikolojik destek alma durumlarına ve çocuklarının; özel eğitim alma durumlarına, cinsiyetine, kardeş sayısına, kendisine ait odası olup olmaması durumlarına göre tükenmişlik ölçeği puanları ile stresle başa çıkma ölçeği puanları farklılaşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre stresle başa çıkma tarzları ve tükenmişlik arasında istatistiksel olarak pozitif yönlü ve orta derecede bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Anahtar kelimeler: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Tanısı Almış Çocuk ve Anneleri, Tükenmişlik, Stresle Başa Çıkma Tarzları.

This study involves measurement coping with stress and burnout levels using a number of demeographic variables in a sample of mothers of childeren with Attention Defict and Hyperactivity Disorder (ADHD). This study was conducted by participation of 141 mothers from Bakırköy region of Istanbul province. Data obtained from the study were analyzed and interpreted using SPSS 22.0 software. Two metrics were used for the evaluation. A form of `Maslach Burnout Inventory` developed for mothers was used to determine burnout levels of the mothers. `Ways of Coping Inventory` was used to determine stress coping methods. Also, `Sociodemographic Information Form` was used to obtain demographic information. A variety of descriptive statistical methods and analyses were used to analyze the data obtained from the study. Theoretical part of the study contains an introduction on `attentiondeficit/hyperactivity disorder`, `stress coping methods`, and `burnout` definitions. Burnout level scores and stress coping scores differ based on educational level, employment, family structure, monthly income, family attitude, and received psychological support level of the mothers themselves, and availability of special education, sex, number of siblings, and availability of a room of child's own are variables pertaining to their children. Results of the study show stress coping methods and burnout levels have a positive middle degree correlation. Keywords: Attention-deficit and hyperactivity disorder diagnosed children and their mothers, burnout, stress coping method