Kültürel kimlik ve zanaat kavramlarının çağdaş tasarım üzerindeki etkileri

Abstract

Küresel moda sistemi, tüketicilerin büyük bir çoğunluğu için kültürel referanslardan soyutlanmış; tarihi, etik ve ekolojik değerlerin göz ardı edildiği bir yapı halini almıştır. Bu sistem, niceliği niteliğe üstün tutarak, yaşam döngüsü kısıtlı, hızlı tüketim ürünleri üretmektedir. Küresel genişleme ekonomisinin beklentilerini en hızlı biçimde karşılamak amacıyla tekstil ve moda tasarımında, zanaat işçiliğinden ödün verilmekte ve zanaatkarların konumu alçaltılmaktadır. Ancak aynı zamanda, zanaat üretimi, özellikle de sınai ve ekonomik gelişimi halen devam etmekte olan ülkeler için ayırt edici ve nitelikli ürünler yaratmada etkin bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye gibi pek çok farklı medeniyet mirasının devamını taşıyan ve köklü zanaat geleneklerine sahip ülkelerde, zanaat üretiminin güncel ve özgün bir tasarım kimliği yaratmada önemli bir kaynak olduğunu ortaya koymaktır. Araştırma kapsamında, İzmir, Ödemiş'te bulunan Ödemiş Kadın Kooperatifi ile çalışma yapılmış ve bölgede incelemelerde bulunulmuştur. Zanaat merkezli moda üretiminin adil ticareti mümkün kılarak kadın istihdamı yarattığı ortaya çıkmıştır. Çalışmanın sonunda geleneksel zanaat uygulamalarının yeniden yorumlanmasıyla tekstil tasarımı ve giysi tasarımı içeren bir koleksiyon hayata geçirilmiştir. Böylece, zanaatın seri üretime kıyasla daha kalıcı ve yüksek kalitede ürünler üretme potansiyeline dikkat çekilmiştir.Anahtar Kelimeler: Zanaat, Kültürel Kimlik, Kadın Kooperatifi, İpek, Oya, Keçe, Moda Tasarımı.

Global fashion system has created a structure which ignores cultural references; historical, ethical and ecological considerations for the majority of consumers. This system, by valuing quantity over quality, has been creating fast consumables with a short lifespan. In order to meet the expectations of the global expansion economy swiftly, the field of textile and fashion design compromises on craftsmanship and weakens the position of artisans. However, at the same time, production of crafts appears to be an effective way of creating differentiating and qualified products in industrially and economically emerging countries. The aim of this study is to put forth that craft can be an important source for creating a contemporary and unique design identity in countries with a multi cultural civilization heritage and rooted craft traditions such as Turkey. Within the scope of this study a research and analysis has been done on Ödemiş Women's Cooperative based in İzmir, Ödemiş. This research revealed that craft centered fashion design paves the way for fair trade and creates job opportunities for women. At the end of the study a collection of textile and apparel designs which is based on the reinterpretation of traditional craft techniques was created. By this way, the potential of craft in creating long lasting and high quality products compared to mass production was underlined. Keywords: Craft, Cultural Identity, Women's Cooperative, Silk, Oya, Felt, Fashion Design.