Musahipzade Celal oyunlarında modern kadının inşası

Abstract

Bu araştırma projesinde; ulusal Türk Tiyatrosuna ilk adımı atan, geleneksel sanatla bağlantıyı yaşama geçiren, görenek güldürü türünü kazandıran, Türk dilinin değerini vurgulayan; tüm bu özellikleriyle Türk Tiyatrosunda ayrıcalıklı bir yeri olan Musahipzade Celâl'in oyunlarında yer alan modern feminizmin tiyatro kökleri ele alınacaktır.Bu çalışmada ayrıca, Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte, Türkiye'nin sosyal olarak bilinçli oyun yazarlık biçimlerinin, kadın haklarını ilerletmek ve feminist hayal gücünü yansıtmak için tiyatro türlerinin nasıl kullanıldığı ve uyarlandığı tartışılmaktadır. Tiyatro eleştirmenlerinin ve seyircilerin bu erken feminist olgulara nasıl tepki verdikleri de analiz edilmektedir.İkinci Bölümde, oyun yazarlarının geleneksel Türk Tiyatrosundan, kişi ve toplumsal sorunlardan ve değişen aile yapısından etkilenerek kaleme aldıkları oyunların yansımaları ele alınmaktadır. Bu bölüm, Cumhuriyet öncesi ve sonrası Türk oyun yazarlığı olarak, iki bölümde incelenmektedir.Üçüncü Bölümde, `Cumhuriyet ile kadının değişen dünyası`, Cumhuriyet öncesi ve 1926 Türk Medeni Kanunu ve kadına yönelik haklar kapsamında incelenmektedir. Cumhuriyet döneminde çıkarılan bu kanun, kadınların ikinci sınıf insan görülmesi konusundaki tabuları yıkmıştır.Dördüncü Bölümde, Musahipzade Celâl'in yaşamı ve yazarlığındaki gelişmeler, örnek oyunlarındaki kadın karakterlerin gelişimi ile ele alınmaktadır. Musahipzade Celâl'in gençliğinde, kadınlar tiyatroya yeni yeni gidebilmeye başlamışlar, o da ya kendileri için `kadınlara özel` oyunlarda, ya da önü tül perdeyle kapatılan ve karanlıkta bırakılan kadın balkonlarında izleyebilmişlerdir. Cumhuriyet'in kadınlara sağladığı haklar, her alanda görülen modernliğin, kadın yaşamında da görülmesini sağlamıştır. Musahipzade Celâl, bu geçişi oyunlarındaki kadın karakterleri aracılığı ile izleyiciye sunmuştur. Anahtar Kelimeler: Musahipzade Celâl, Feminizm, Kadın Hakları, Tiyatro Oyunlarında Modern Kadın. GENERAL KNOWLEDGE

THE CONSTRUCTION OF THE MODERN WOMAN IN THE PLAYS OF MUSAHIPZADE CELAL ABSTRACTIn this research project; the theatre origin of modern feminism in the plays of Musahipzade Celal, who had taken the first steps into national Turkish theatre and has a special place in our theatre literature with his work on bridging the gap between traditional art and daily life, building the comedy of tradition and making the value of Turkish language visible, will be discussed. In this work, the way how the theatre genres are used and adapted to take the female rights forward and represent the feminist imagination within the socially conscious forms of playwriting in Turkey after the declaration of republic, is also being discussed. The reaction that has given to this early feminist elements by theatre critics and audiences is being analysed. In the second chapter, the reflections of the plays that have written with the inspiration that the playwrights get from traditional Turkish theatre, people and communal problems, and the changing family structure, is being discussed. This chapter is being examined in two parts; Turkish playwriting before and after the republic. In the third chapter; `the changed life of woman with the republic` has examined within the notions of pre-republic era and 1926 Turkish Civil Law and women rights. This law, which has been declared in republic era, has destroyed the taboos on taking women as second-class citizens. In the fourth chapter; the life of Musahipzade Celal and the events through his professional writing life have taken together with the improvements of female characters in his plays. During the youth of Musahipzade Celal, female audiences were newly experiencing the theatre-going process though they were special stagings for only female audiences or female audiences were only allowed to be seated behind a tulle curtain. The rights that the republic has given to women made the modernity visible in women's lives as it became visible in everyplace. Musahipzade Celal has served this transition to the audience with his female characters in his plays. Keywords: Musahipzade Celal, Feminism, Women Rights, Modern Woman in Theatre Plays