Özel bir hastanede çalışan sağlık personelinin rol çatışması, rol belirsizliği ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Sağlık personelinin çalışma yaşamı içerisinde sıklıkla karşılaştığı sorunlardan biri de rol çatışması, rol belirsizliği ve tükenmişliktir. Bu çalışmanın amacı, sağlık personelinin çalışma ortamında yaşadığı rol çatışması, rol belirsizliği ve bunun tükenmişlik ile ilişkisini belirlemektir.Çalışma, İstanbul ili Şişli İlçesinde bulunan özel bir hastanede çalışan 243 sağlık personeli ile tanımlayıcı araştırma tipinde gerçekleştirildi. Veriler, sağlık personelinin sosyo-demografik verilerinin toplanması amacıyla 'Kişisel Bilgi Formu', rol çatışması ve rol belirsizliği düzeylerinin belirlenmesi amacıyla ` Rizzo Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Ölçeği' ve tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi amacıyla `Maslach Tükenmişlik Ölçeği' kullanılarak toplandı.Araştırmada; sağlık personeli içinde hemşirelerin, mesleğini istemeden seçenlerin, sadece bir serviste çalışmış olanların, vardiyalı olarak çalışanların, çalışma şeklinin kişisel yaşamını olumsuz etkilediğini belirtenlerin, günde 10 ve daha az hastaya bakanların, daha fazla duygusal tükenme yaşadıkları; vardiyalı çalışanların, çalışma şeklinin kişisel yaşamını olumsuz etkilediğini belirtenlerin, görev, yetki ve sorumluluklarını net şekilde bilmeyenlerin daha fazla duyarsızlaşma yaşadıkları; 25 ve üzeri yaştaki sağlık personelinin, kurumda 6-10 yıl arasında çalışanların, çalışma şekli ve saatinin kişisel yaşamını olumlu etkilediğini belirtenlerin, şimdiye kadar 2 farklı serviste çalışmış olanların, günlük 31 ve üzeri hastaya bakanların daha fazla kişisel başarı eksikliği yaşadıkları; çalışılan bölümde sağlık personeli sayısının yeterli olduğunu söyleyenler ile çalışma şekli ve saatinin kişisel yaşamlarını olumlu etkilediğini belirtenlerin daha fazla rol çatışması yaşadıkları; ilkokul mezunu olanlar, vardiya değişimli çalışanlar, çalışma şekli ve saatinin kişisel yaşamını olumsuz etkilediğini belirtenler ve kurumlarında görev, yetki ve sorumluluklarını net şekilde bilmeyenlerin daha yüksek rol belirsizliği yaşadıkları saptandı.Araştırma kapsamına alınan sağlık personelinde tükenmişlik düzeyleri ve rol çatışması orta düzeyde, rol belirsizliği ise düşük düzeyde bulundu.Maslach Tükenmişlik Ölçeği ile Rizzo Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Ölçeğinin karşılaştırılmasında; Duygusal tükenme arttıkça duyarsızlaşma ve rol çatışmasının arttığı, kişisel başarı eksikliği ve rol belirsizliğinin azaldığı, Duyarsızlaşma arttıkça rol çatışmasının arttığı ve rol belirsizliğinin azaldığı ve Kişisel başarı eksikliği arttıkça rol belirsizliğinin arttığı saptandı.Sağlık hizmeti sunumunda yapılacak iyileştirmeler ve düzenlemeler rol çatışması ve rol belirsizliği ile tükenmişliğin giderilmesinde etkili olacaktır.Anahtar Sözcükler: Rol çatışması, Rol Belirsizliği, Tükenmişlik, Sağlık Personeli.

One of the problems the health personnel frequently encounter in the work life is the role conflict, the role ambiguity and burnout. The objective of this study is to identify the role conflict and role ambiguity the health personnel encounter in the work life and its relation with burnout.The study was carried out with 243 health personnel working in a private hospital located in Şişli of Istanbul, in the type of descriptive research. The data was collected by using `Personal Information Form? used for collecting socio-demographic data ; `Rizzo Role Conflict and Role Ambiguity Inventory? used for identifying the level of role conflict and role ambiguity; and `Maslach Burnout Inventory? used for identifying the burnout level of the health personnel.On this research; it has been determined that between the health personnel; the nurses, the ones who has been chosen their professions unwillingly, the shift workers, the persons who notify that their working art is negatively affecting their personal life, the ones who care 10 or less patients per day are living more emotional exhaustion; the shift workers, the persons who notify that their working art is negatively affecting their personal life, the ones who do not know their duties, authorizations and responsibilities are living more depersonalization; The health personnel with 25 years of age and over, the ones who work in the institute since 6-10 years, the persons who notify that their working art and working hours are positively affecting their personal life, the ones who worked since today in two different services, the ones who care 31 or more patients per day are living more deficiency on personal accomplishment; the ones who determine that there are enough personnel in their department and the persons who notify that their working art and working hours are positively affecting their personal life are living more role conflicts; primary school graduates, shift workers, the persons who notify that their working art and working hours are negatively affecting their personal life and the ones who do not know their duties, authorizations and responsibilities in their institute are living more higher role ambiguity.On the health personnel who have been included into the research?s scope, it has been found that the effeteness levels and role conflicts are on the medium level; role ambiguity is on the low level.In comparison of Maslach Burnout Inventory with Rizzo Role Conflict and Role Ambiguity, it has been ascertained that the more emotional exhaustion causes more depersonalization and more increased role conflict, less lack of personal accomplishment and role ambiguity; the more depersonalization causes more role conflict increase and less role ambiguity; and the more lack of personal accomplishment causes more the role ambiguity.The improvement and regulations to be applied in presentation of health service will be effective in eliminating role conflicts, role ambiguity and burnout.Key Words: Role conflict, Role Ambiguity, Burnout, Health Personnel.