İstanbuldaki özel diyaliz merkezlerinde çalışan hemodiyaliz hemşirelerinin stres düzeyleri ve stres düzeylerinin iş doyumuna etkisi

Abstract

Araştırma, 2010 yılında İstanbul İl Sınırları içerisinde bulunan Özel Diyaliz Merkezlerinde çalışan hemodiyaliz hemşirelerinin stres düzeyleri ile iş doyumlarını belirlemek ve stres düzeylerinin iş doyumuna etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirildi. Tanımlayıcı tipteki araştırmanın evrenini, 2010 yılında; İstanbul İlinde Bulunan 91 Özel Diyaliz Merkezinde çalışan 571; örneklemi ise 171 diyaliz hemşiresi oluşturdu.Veriler; anket formu, stres kaynağı ölçeği ve Minnesota iş doyum ölçeği kullanılarak toplandı. Kurumlardan yazılı izin alındıktan sonra araştırmacı tarafından anket formları dağıtıldı ve bir hafta sonra anket formları geri alındı. Araştırmadaki veriler SPSS for Windows 13.0 programında değerlendirildi. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel yüzde ve frekans değerleri, Kruskal Wallis testi, Pearson korelasyon analizi, Anova testi ve Tukey HDS testi kullanıldı. Tüm analizlerde anlamlılık seviyesi 0,05 olarak kabul edildi. Araştırma verileri % 88'lik güven aralığında değerlendirildi.Diyaliz hemşirelerinin ?Stres Kaynağı Ölçeği? toplam puan ortalaması 109,8±19,1 (min:57, max: 151), sosyal stres vericiler alt boyut puan ortalaması 37.4±9.1 (min:18, max:77); işle ilgili stres verici alt boyut puan ortalaması 20.5±6.6 (min:7, max:47); kendini yorumlama biçiminden kaynaklanan stres verici alt boyut puan ortalaması 32.9±6.9 (min:14, max:50); fiziki çevreden kaynaklanan stres verici alt boyut puan ortalaması 19.8±4.8 (min:8, max:31) bulundu. Diyaliz hemşirelerinin Minnesota İş Doyum Ölçeği genel doyum puan ortalamasının 68,93±11,41(min:41; max:100), iç doyum puan ortalamasının 43,29±6,57(min:25; max:60), dış doyum puan ortalamasının ise 25,67±5,69 (min:11; max:40) olduğu görüldü. Araştırmada; lisans üstü eğitim alan, 11-15 yıl arasında diyaliz hemşireliği yapan, çalıştığı servisten memnun olan, gündüz çalışan, çalışma saatleri sorun olmayan hemşirelerin istatistiksel olarak anlamlı derecede daha az stres yaşadıkları; ileri yaşta olan (41-50 yaş), gündüz çalışan, çalıştığı servisten memnun olan diyaliz hemşirelerinin iş doyumunun istatistiksel olarak anlamlı derecede daha yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). Diyaliz hemşirelerinin medeni durumlarına, eğitim durumlarına ve çalışma sürelerine göre iş doyum puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmadı (p>0.05). Diyaliz hemşirelerinin iş doyum puan ortalamaları ile stres kaynakları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif bir ilişki saptandı.İstanbul ilinde özel diyaliz merkezlerinde çalışan araştırma kapsamındaki diyaliz hemşirelerinin yüksek düzeyde stres yaşadıkları ve buna bağlı olarak hastalık geliştirme ihtimallerinin oldukça yüksek olduğu; iş doyumlarının ?orta? düzeyde olduğu; stres ve iş doyumlarının birbirinden etkilendiği ve artan stresin iş doyumlarını azalttığı sonucuna varıldı.Anahtar kelimeler: Diyaliz Hemşireliği, İş doyumu, Stres

The study was conducted in order to determine stress levels and job satisfactions of nurses working at private dialysis centers in Istanbul in 2010 and to analyze the impact of stress level on job satisfaction. The universe of the study, which is descriptive, consists of 571 nurses working at 91 private dialysis centers in Istanbul in 2010 whereas the sample consists of 171 dialysis nurses.Data were collected by questionnaires, stress source scale, and Minnesota job satisfaction scale. After taking permission from the institutions, survey forms were distributed by the researcher and collected one week later. Data were evaluated by SPSS for Windows 13.0 software. Descriptive statistical mean and frequency values, Kruskal Wallis test, Pearson correlation analysis, Anova test, and Tukey HDS test were used to analyze the data. Significance level was accepted as 0.05 in all analyses. Data were evaluated within the 88% confidence interval.?Stress Source Scale? total score mean of dialysis nurses was determined as 109,8±19,1 (min:57, max: 151), social stress sources sub-dimension mean score was 37.4±9.1 (min:18, max:77); job-related stress sources sub-dimension mean score was 20.5±6.6 (min:7, max:47); way of self-interpretation stress sources sub-dimension mean score was 32.9±6.9 (min:14, max:50); physical environment related stress sources sub-dimension mean score was 19.8±4.8 (min:8, max:31). ?Minnesota Job Satisfaction Scale? general satisfaction mean score of dialysis nurses was found as 68,93±11,41 (min:41; max:100), self satisfaction mean score was 43.29±6.57(min:25; max:60), external satisfaction mean score was 25.67±5.69 (min:11; max:40). It has been determined that nurses continuing to a postgraduate education, pleased with the units/services they work, have been working as dialysis nurses for 11-15 years, working during the day and whose working hours are not problem experience less stress in a statistically significant manner. In addition, it was determined that job satisfaction of the dialysis nurses at advanced ages (41-50 years old), who work during the day and who are pleased with the units/services they work is statistically higher (p<0.05). A significant difference was not found between the job satisfaction scores of dialysis nurses in terms of marital status, education level, and working times (p>0.05). A statistically significant negative relation was determined between job satisfaction score means and stress sources of dialysis nurses.It was concluded that dialysis nurses covered by this study working at private dialysis hospitals in Istanbul experience high level of stress and their possibility of getting sick due to stress is very high; their job satisfaction is at ?moderate? level; stress and job satisfaction are influential on each other and increasing stress decreases job satisfaction.Key Words: Dialysis Nursing, Job satisfaction, Stress