Engelli çocuğa sahip ailelerin gereksinimlerinin ve aile yükünün belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma; engelli çocuğa sahip ailelerin gereksinimlerinin ve aile yükünün belirlenmesi amacı ile tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini Kocaeli ili İzmit ilçesine bağlı altı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde eğitim gören 934 engelli çocuğun anneleri oluştururken, örneklemini ise araştırma yapıldığı süre boyunca kurumlara çocuklarıyla birlikte gelen ve araştırmaya alınma kriterlerine uyan 202 engelli çocuğun anneleri oluşturdu. Araştırmanın verileri; ?Tanıtıcı bilgi formu?, ?Aile Gereksinimlerini Belirleme Aracı? ve ?Aile Yükü Değerlendirme Ölçeği? ile toplandı. Verilerin analizinde; Betimsel istatistik tekniklerinden yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, One Way Anavo Testi ve Tukey Testi kullanıldı. Sonuçlar %95'lik güven aralığında, anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirildi. Annelerin, Aile gereksinimlerini belirleme aracı alt faktörlerinden; bilgi gereksinimi puan ortalamasının en yüksek, çocuğun durumunu diğerlerine açıklama puan ortalamasının en düşük, Aile yükü değerlendirme ölçeği alt faktörlerinden; yetersizlik algısı puan ortalamasının en yüksek, sosyal yük puan ortalamasının en düşük, ev hanımlarının çalışanlara göre gereksinimlerinin daha fazla (p<0,01), hem bedensel hem zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin, sadece zihinsel ve sadece bedensel engelli çocuğa sahip annelere göre daha fazla yük altında olduğu görüldü (p<0,001). Annelerin ?Ailenizin en temel beş gereksiniminizi sıralayınız? bölümündeki gereksinimlerinin belirlenmesinde ise; %38,6'sı (n=44) maddi destek, %19,3'ü (n=22) manevi destek, %14,9'u (n=17) rapor alımlarında sorun, %14,9'u (n=17) ücretsiz sosyal hak, %12,3'ü (n=14) engellilere uygun çevre düzenlemesi, gereksinimi olduğunu belirttiler. Aile gereksinimlerini belirleme aracı ile Aile yükü değerlendirme ölçeği arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü. Duygusal yük ile zaman gereksinimi arasında pozitif yönde anlamlı, güçlü (r =0,741, p<0,01), fiziksel yük ve sosyal yük ile bilgi gereksinimi, sosyal yük ile destek gereksinimi arasında pozitif yönde anlamlı, zayıf bir ilişki bulundu (r =0,143, r =0,160, p<0,05). Sonuç olarak; annelerin, gereksinimleri arttıkça algıladıkları yükünde arttığı, ekonomik durumu, mesleği ve çocuğunun engel türüne göre gereksinimlerinin ve yükünün de farklılaştığı görüldü.

This study has been done as a descriptive to determine the needs and burdens of the families those involves handicapped members. Whilst the mothers of 934 handicapped children, which has been trained in the six private training and rehabiliton centers in the center district of Kocaeli, were observed for this resarch, 202 samples were chosen from this environment those who met the criterias for this research. The data for this research were gathered with the help of ?Identifying Information forms?, ?Determination Tool for the needs of family? and ?Rating Scale of Family Burden?. In the data analysis, these statistical techniques were applied: Percentage, frequency, arithmetic mean, standard deviation, t test, One Way Anavo test and Tukey test. Results are evaluated within the %95 confidence interval and p<0.05 significance level. In this research, these following results were observed; within the subfactor The Determination Tool for the Family Needs, participants got the highest average point for Lack of Information, the lowest average point for Describing Their Sons/Daughters; within the subfactor Rating Scale of Family Burden, participants got the highest average point for Perception of the Inability, the lowest average point for Social Burden. Housewives have more needs rather than working mothers (p<0,01); the mothers, which has been both physically and mentally handicapped children, have more burden than the mothers which has children only physically or mentally handicapped (p<0,001). The mothers mentioned their needs in the section ?Please list the five most basic need for your family? as financial support in the percentage %38.6 (n=44), spiritual support in the percentage %19.3 (n=22), the issues to get a medical report in the percentage %14.9 (n=17), free social rights in the percentage %14.9 (n=17), the improving the conditions of the environment for handicapped people in the percentage %12.3 (n=14). The correlation between ?Determination Tool for the needs of family? and ?Rating Scale of Family Burden? was observed as significant. Whilst the correlation between emotional burden and time requirement was observed as positively significant and strong (r =0,741, p<0,01), the correlation between physical burden, social burden, information requirement, support requirement was observed as positively significant but weak (r =0,143, r =0,160, p<0,05). As a result; it was observed that while the mothers have a rise in their needs, they have a rise also in the burden they perceived, and their needs and burdens differs, depending on their economic condition, jobs and the type of handicap which their children have.