Kemoterapi alan lösemili çocuklarda hasta ailesi ve bakım veren hemşireye yapılan eğitimin oral mukozitlerin kontrolüne etkisi

Abstract

Ağız sağlığının korunması ve sürdürülmesi, tedavinin neden olduğu komplikasyonlarınönlenmesi, hastalara ve yakınlarına ağız bakımı ile ilgili alışkanlıkların kazandırılması,danışmanlık ve eğitim hizmetlerinin sağlanması hemşirelerin temel sorumluluğudur (Dalgıç veark., 1998; Sieracki et al, 2009).Bu araştırmada; kemoterapi alan lösemili çocuklarda, hasta ailesi ve bakım verenhemşireye yapılan eğitimin oral mukozitlerin kontrolüne olan etkisinin saptanması amaçlanmıştır.Evreni Nisan 2011- Mayıs 2011 tarihleri arasında araştırma kapsamına alınan iki Eğitimve Araştırma Hastanesi ve iki Üniversite Hastanesinin Pediatrik Hematoloji-Onkoloji servisindeyatmakta olan lösemili çocukların anneleri ve onlara bakım veren hemşireleri oluştururken,örneklemi ise evreni oluşturan anne ve hemşirelerden gönüllü 40 anne ve 34 hemşireoluşturmuştur. Veriler; araştırmacı tarafından literatür taranarak hazırlanan hemşireler için 38 veanneler için 39 soruluk formlar ile toplanmış, formların uygulanmasından sonra literatürtaranarak hazırlanan eğitim formları ile eğitim verilmiş ve aynı formlar eğitimden sonratekrarlanarak; sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma, eğitim öncesi ve eğitim sonrası ağızbakımına yönelik puan ortalamalarının karşılaştırılması için bağımlı gruplarda t testi, kategorikyanıtların (oranların) karşılaştırılması için McNemar testi, hemşire ve hasta yakınının puanortalamalarının karşılaştırılması için bağımsız gruplarda t testleri kullanılarak değerlendirilmiştir.Hemşirelerin eğitim sonrasındaki ağız değerlendirme puan ortalamaları eğitim öncesinegöre ileri düzeyde anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p<,001).Hemşirelerin eğitim sonrasındaki ağız bakımına yönelik puan ortalamalarının eğitimöncesine göre ileri düzeyde anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p<,001).Hemşirelerin eğitim öncesi ve eğitim sonrasındaki kemoterapi alan lösemili çocuklarınağız değerlendirme, ağız bakımı verme ve ağız koruyucu beslenme davranışlarına ilişkinuygulamaların ortalamaları alınmış. Hemşirelerin eğitim sonrasındaki toplam puanortalamalarının eğitim öncesindekinden ileri düzeyde anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptandı(p<,001).Kemoterapi alan lösemili çocuk hastaların annelerinin eğitim öncesi ve eğitimsonrasındaki ağzı değerlendirme, ağız bakımı verme ve ağzı koruyucu beslenme davranışlarınailişkin uygulamaları incelendi. Annelerin eğitim sonrasındaki toplam puan ortalamalarının eğitimöncesindekinden ileri düzeyde anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptandı (p<,001).Eğitim öncesi ve eğitim sonrası puan ortalamaları arasındaki farka bakıldığında. Hemanne, hem de hemşire grubunun üç alt alan ve toplam puan ortalamalarında anlamlı düzeyde farkolduğu (p<,05), eğitim sonrasında da puanlarda artma olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Kemoterapi, lösemi, çocuk, hemşire, anne, eğitim, oral mukozit kontrolü

Protecting of oral health and continuation of this, preventing complications caused bytreatment,to be falling into habits of oral care to the patients and their relatives,providingconsultation and education services are the basic responsibilities of the nurses (Dalgıç ve ark.,1998; Sieracki et al, 2009).The main purpose of this research is the leukemia in children treated with chemotherapy,the effect of education to the patient's family and caring nurse on controlling oral mucocytes.The study group; which is included in two university hospital and two educational andresearch hospital, is constituted by the nurses and mothers of children with leucemia that line inHematology-Oncology services. This research is done in between the date of April 2011- May2011 in two educational and research hospital and two university hospital?s pediatrichematology-oncology services.40 mothers and 34 nurses has been chosen from this study group.The data of forms prepared by reviewing literature are collected by researcher. Forms thoseprepared for nurses consist of 38 questions while that of mothers consist of 39. After applicationof forms that are prepared by reviewing literature, training is provided through them byresearcher. Then these forms are repeated after education; number, percentage, average, andstandart deviation, t test at dependent groups for comparing the point averages related to oralcaring before education and after education, McNemar test for comparing categoric answers(percentages), t test at independent groups for comparing the point averages of nurse and patientrelatives are assessed.It is determined that the nurses? after education, the oral evaluation points are dramaticallyhigh as compared to before ( p<,001).4After education the oral caring average points of nurses are dramatically high compared tobefore education (p<,001).The average of applications that are associated with oral evaluation, oral caring and oralnutrition behaviour of children with leucemia treated by chemotherapy is taken by using ofresults, obtained from before and after education. It is determined that the nurses? after education,the total point average is dramatically high as compared to before ( p<,001).The application of mothers of children with leucemia treated by chemotherapy for oralevaluation, oral caring, oral protecting nutrition behaviour are examined before education andafter education. It is determined that after education the total point averages are dramatically highcompared to before education (p<,001).When we evaluated the differences of point averages between before education and aftereducation; Both mother and nurses group?s 3 sub-domain and total point averages are extremelydifferent(p<,05), after education it is seen that the points are dramatically increasing.Keywords: Chemotherapy, Leucemia, Children, nurse, mother, education, oral mucocyte control