Lise öğrencilerinin sağlık davranışları ve etkileyen faktörler

Abstract

Araştırma; lise öğrencilerinin sağlık davranışlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla karşılaştırmalı tanımlayıcı ve ilişkisel bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Araştırma İstanbul'da İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı bir Anadolu Lisesi'nde 2013-2014 eğitim öğretim yılı güz döneminde 1111 öğrenci ile yapıldı. Araştırmanın verileri; sosyo demografik bilgi formu, Adolesan Yaşam Biçimi Ölçeği II (AYB II) ve Sağlık Denetim Odağı (SDO) Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirmesinde; tanımlayıcı istatistikler (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma), t testi, Oneway Anova, Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Araştırmada AYB II ölçeği toplam puan ortalaması 118,77±18,17 bulundu. AYB II ölçeği toplam puanı ile; cinsiyet, okul dışı işte çalışma durumu, aile tipi, ekonomik durum, aile/arkadaş ilişkisi, akrabalarıyla görüşme sıklığı, geçtiğimiz bir yıl içinde sağlık eğitimi alma, sosyal aktiviteye katılma, günlük aktiviteleri kısıtlayan engel durum varlığı, sağlığı algılama düzeyi ve sağlık sorununda öncelikli tutum arasında anlamlı ilişki bulundu. SDO ölçeğinin iç kontrol denetim odağı puan ortalaması 25,19±5,53, dış kontrol denetim odağı puan ortalaması 21,34±5,64 ve şans kaderci yaklaşım puan ortalaması 16,15±5,68 bulundu. İç kontrol denetim odağı puanı ile cinsiyet, anne eğitim durumu, aile ilişkisi, sağlığı algılama düzeyi ve sağlık sorununda öncelikli tutum arasında, dış kontrol denetim odağı puanı ile sağlık sorununda öncelikli tutum arasında, şans-kaderci yaklaşım puanı ile aile ilişkisi, akrabalarıyla görüşme sıklığı, günlük aktiviteleri kısıtlayan engel durum varlığı, kronik hastalık durumu ve sağlığı algılama düzeyi arasında anlamlı ilişki saptandı. AYB II toplam puanı ile iç kontrol denetim odağı ve dış kontrol denetim odağı arasında pozitif yönde zayıf ilişki, şans-kaderci yaklaşım ile negatif yönde çok zayıf ilişki bulundu.Anahtar Kelimeler: Adolesan dönem, sağlık davranışları, sağlık denetim odağı, hemşirelik

The comparative, descriptive and, correlative research to determine the health behaviour of high school students and the factors affecting it have been conducted with 1111 students at an Anatolian High School operating under Istanbul Provincial Directorate of National Education in 2013-2014 fall semester. The research data have been gathered using sociodemographic information form, adolescent lifestyle profile (ALP) and health locus of control (HLC) scale. In the evaluation of the data descriptive statistics (such as frequency, percentage, average, and standard deviation), t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test and Pearson correlation analysis have been used. The total average ALP scale grade have been found to be 118,7±18,17. It has been observed that there is a relationship between ALP grade and the factors; gender, working outside school, family type, socioeconomic status, relationships with family/friends, the rate of meeting with relatives, having received health education in the past year or not, the rate of participation in social activities, the presence of a condition restricting the daily activities, health awareness and the initial attempt in case of a potential health problem. The average internal and external HLC grades were found to be 25.19±5.53, and 21,34±5,64, respectively whereas that of chance HLC was 16,1±5,68. A meaningful relationship has been found between Internal HLC grade and the factors; gender, mother's education level, family relationships, health awareness, initial response in case of a health condition whereas External HLC grade seemed to be related only to the factor initial response in case of a health condition. On the other hand, Chance HLC grade was seen to be correlated to the factors; family relationships, the rate of meeting with relatives, the presence of a condition restricting daily activities, presence of a cronical illness and health awareness level. The ALP grade was found to be weakly, but positively correlated to the Internal and External HLC grades wheras it was correlated to the Chance HLC grade very weakly and negatively.Keywords: Adolescent period, health behaviours, health locus of control, nursery