Aşırı aktif mesaneli kadınlarda sağlıklı yaşam biçimi davranış eğitiminin tedavi üzerine etkisi

Abstract

Araştırma Aşırı Aktif Mesaneli (AAM) kadınlarda Sağlığı Geliştirme Modeli (SGM) doğrultusunda yapılan sağlıklı yaşam biçimi davranış (SYBD) eğitiminin tedavi üzerine etkisini belirlemek amacıyla randomize kontrollü prospektif ve deneysel biçimde yapıldı. Örneklemi, üniversite hastanesinin Ürojinekoloji Bilim Dalı polikliniğinde AAM tanısı konan, farmakolojik tedavi başlanması planlanan, çalışmaya katılmayı kabul eden 50 `girişim`, 50 `kontrol` olmak üzere toplam 100 kadın oluşturdu. Verilerin toplanmasında `Tanıtıcı Bilgi Formu`, `Üriner Günlük`, `Aşırı Aktif Mesane Sorgulama Formu-OAB-V8`, `King Sağlık Anketi (KSA)`, `Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II`, `Kısa Semptom Envanteri (KSE)` ile `24 Saatlik Standart Ped Testi` kullanıldı. Girişim grubuna Pender'in SGM temel alınarak 45 dakikalık eğitim programı uygulandı. Haftalık olarak planlanan mesane eğitim programının takibi için ilk 6 hafta boyunca her hafta, sonra her ay telefonla aranarak toplam 8-10 kez görüşme yapıldı. Verilerin analizinde ortalama, yüzde, standart sapma kullanıldı ve karşılaştırmalar t testi, Pearson ki-kare, Fisher's exact, Mann-Whitney U, Wilcoxon signed ranks, Marginal homogeneity test kullanılarak yapıldı. Girişim grubu kadınların kontrol grubuna göre tedavi sonrası `OAB-V8` ölçeği (t= -6,955; p<0,001), `KSA` ölçeği (t= -5,354; p<0,001), `KSE` ölçeği (t= -6,463; p<0,001) toplam puanlarında anlamlı derecede azalma; `SYBD` ölçeği (t=9,139; p<0,001) toplam puanında ise istatistiksel olarak anlamlı derecede artış belirlendi. Kadınların OAB-V8 ile KSA ölçeği toplam puanları arasında (tedavi öncesi r=0,325; p=0,021, tedavi sonrası r=0,525; p<0,001), KSA ile KSE toplam puanları arasında (tedavi öncesi r=0,293; p=0,039, tedavi sonrası r=0,393; p=0,005) pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu saptandı. Araştırmada SGM doğrultusunda hazırlanan SYBD eğitiminin kadınlarda AAM semptomlarını azalttığı; yaşam kalitelerini artırdığı; SYBD'nı olumlu yönde değiştirdiği; ruhsal durumları pozitif etkilediği; böylece AAM'li kadınların tedavisinde bütüncü yaklaşım ve SYBD eğitiminin tedavi başarısını artırdığı sonucuna varıldı.Anahtar Kelimeler: Aşırı Aktif Mesane; Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı; Yaşam Kalitesi

This randomized controlled prospective and experimental study aims to determine the effect of healthy life style behavior education based on Pender's Health Promotion Model (HPM) on the treatment of women with overactive bladders (OAB). The sample includes a total of 100 women, 50 of whom were in the treatment group and 50 were in the control group. The subjects had been diagnosed with OAB and were scheduled to receive pharmacological treatment at the department of urogynecology in a university hospital. To collect data, subjects were asked to complete the Introductory Identification Form, the Urinary Diary, the Overactive Bladder Questionnaire-OAB-V8, King's Health Questionnaire (KHQ), the Healthy Life Style Behavior Scale II, the Brief Symptom Inventory (BSI) and the 24-hour Standard Pad Test. A 45-minute education program based on Pender's Health Promotion Model (HPM) was administered to the treatment group. To monitor the weekly bladder education program, experiment subjects were called every week during the first six weeks and then every month, resulting in 8 to 10 phone calls per subject. Data is then analyzed using means, medians, and standard deviations and comparisons were made using the t-test, Pearson's chi-square, Fisher's exact test, Mann-Whitney U, the Wilcoxon signed ranks test and the marginal homogeneity test. Subjects in the treatment group saw a statistically significant decrease in total scores using the OAB-V8 scale (t=-6.955; p<0.001), the KHQ scale (t=-5.354; p<0.001), and the BSI scale (t=-6.463; p<0.001), and a statistically significant increase in their total scores using the HLSBS scale (t=9.139; p<0.001). There was also a positive and statistically significant relationship between women's total scores on OAB-V8 and KHQ scales (before treatment r=0.325; p=0.021, after treatment r=0.525; p<0.001), and between their KHQ and BSI total scores (before treatment r=0.293; p=0.039, after treatment r=0.393; p=0.005). In conclusion, HPM based HLSB education decreased OAB symptoms in women, improved their quality of life, helped them acquire healthy life style behaviors, and positively affected their3 mental state. These results suggest that a holistic approach which includes HLSB education increases the success rate in OAB treatment.Key words: Overactive Bladder, Healthy lifestyle behaviors, Quality of Life