Aydınlatma teknolojisindeki gelişmelerin eğlence mekânlarında tasarıma katkılarının irdelenmesi

Abstract

Işık algılamada önemli bir işleve sahiptir. Nesnelerin üstüne düşen ışıkla gölgeler oluşur, nesneler hacimleşir ve dokuları ortaya çıkarır. Nesnelerin yüzeylerinden yansıyan ışığı insan beyni gözün aracılığıyla algılar, böylelikle görme olayı gerçekleşir. Gözümüz uzaklık, yakınlık, yükseklik ve yüzey dokuları ile ilgili bilgileri onlara dokunmadan ya da ölçmeden yaklaşık olarak algılayabilir.Mekan, hacim, malzeme, doku ve renkten oluşur. Gözün bunları algılaması için ışık gereklidir. Işık sayesinde mekanın ölçüleri, kullanılan malzemenin cinsi ve rengi ortaya çıkar. Işık mekandaki elemanların birbirlerine olan uzaklığı ve farklı ölçülerdeki objelerin boyutlarına bağlı olarak farklı uzunlukta ve yoğunlukta gölgeler oluşturur. Bu sayede mekan üç boyut kazanır. Bu elemanlar arasında kurulan bağ ?mekân kavramı?nı oluşturur.İnsanoğlunun tarihte yapay aydınlatmayı kullanması ateşin keşfedilmesiyle başlamıştır Ateşin ısısından ve ışığından sürekli olarak yararlanabilmek için onu her zaman yanlarında taşımanın ve dış etkenlerden (rüzgar, yağmur gibi) muhafaza etmenin yollarını aramışlardır. Bu sebeple meşale, mum ve kandil gibi araçlar icat edilmiştir. 16. yüzyılın sonlarına doğru elektriğin keşfi ve 19. yüzyılın sonlarına doğru da ampulün icat edilmesiyle ateşten yararlanılan aydınlatma şekli değişmeye başlamıştır.Teknolojinin gelişmesi ile renksel geriverimi (RA) yüksek ve daha çok ışık yayan lambalar üretilmiştir. Fakat küresel ısınma ve yeraltı enerji kaynaklarının hızla azalması ile daha az enerji tüketen ama ışık verimi iyi olan sistemler bulunmuştur. Teknolojinin gelişmesi ve seri üretime geçilmesiyle bu tasarımlar daha makul fiyatlarla üretilmeye başlanmış ve tüketicilerin kullanımına sunulmuştur.Tüketim çağında yaşadığımızdan ve teknolojinin hızlı bir şekilde, sürekli ilerlemesinden dolayı her yönde olduğu gibi aydınlatma sektörü de gelişmektedir. Aydınlatma tasarımı, hem farklı görünüp ilgi çekmeli hem de uzun vade yatırımcısına çok maliyetli olmamalıdır.21. yüzyılın yoğun çalışma hayatı insanları haftanın stresine, dışarıda farklı mekanlarda değişik etkinliklere katılmaya yönlendirmektedir. Tiyatro, sinema, gece kulübü gibi mekanlarda müşterilerin ilgisini çekebilmek ve müşteri memnuniyetini yüksek tutabilmek ve kişilerin mekana tekrar gelmelerini sağlamak için hizmet ve teknoloji en iyi şekilde sunmaktadır. Bu nedenle mekanın tasarımı kişiyi etkilemeli, onu hayal dünyasına sokmalı ve kişinin iyi vakit geçirmesini sağlamalıdır. Bu duyguyu yaşatabilmede aydınlatmanın rolü çok büyüktür. Bu konuda teknolojinin son örnekleri ise LED ve Fiber Optik sistemlerdir. Bu sistemler tasarımcılara daha çok özgürlükler vererek onların farklı atmosferler yaratmalarına yardımcı olmakta ve daha az enerji harcayarak küresel ısınmaya karşı olumlu katkıda bulunarak, diğer sistemlere göre atmosfere daha az ısı kazancı sağlamaktadır.1. bölümde, mekan kavramının nasıl oluştuğu, mekanı oluşturan öğelerin neler olduğu ve algılamanın hangi yollarla gerçekleştiği anlatılmaktadır. 2. bölümde, aydınlatmanın yaşamınızdaki önemi, yapay aydınlatmanın keşfi ve günümüze uzanan gelişim sürecinin anlatımı örneklerle desteklenerek açıklanmıştır. Son bölümde ise günümüzdeki gelişmiş aydınlatma teknolojileri ve bunların açık ve kapalı eğlence mekanlarındaki tasarıma katkıları farklı örnekler ile anlatılmaktadır.Anahtar kelimeler: Mekan, ışık, gelişen aydınlatma teknolojileri

Light has an important factor in perception. The light which falls on the objects creates shadows and dimension so the structures on their surfaces are revealed. The human brain perceives the reflected light from the surfaces of the objects by the help of eye; so this is the way, how we are able to see is provided. Eye has a unique power to be able to perceive the distance, closeness, height and surface of structure of the objects approximately, without touching them.The room of an entertainment place is composed of dimension and the material, structure and color of the planned design for it. For an eye, light is a necessary element to be able to perceive the things. Light reveals the size of the place, the type of the material and color used there. Light creates different length and density of shadows relating to the size and dimension of the objects, which shapes the dimension of the place. In this way, the place gains dimension. The mentioned relationship above forms ?concept of place?.In the history, artificial light started with the discovery of fire. Human beings always looked for a remedy to carry it with them and to protect it from the natural factors such as wind, rain? in order to be able to take the advantage of its of heat and light. Due to these needs, torch, wax and oil lamp are invented, which is a simple way of enlightenment. The discovery of the electricity in 16th century and the invention of bulb in the ends of 19th century took place of the enlightenment which is provided by the fire so the style of enlightenment started to change.In the following years, by the help of technology new bulbs which have high rendering index color (RA) and which emit high capacity of light are produced. Due to global warming and rapid consuming of natural resources, new systems which have better light output and consume less energy have been discovered. The new improved designs of enlightenment started to be produced with more reasonable prices due to high technology and manufacturing industry so this definitely made enlightenment take its place in our daily life. Parallel to this, living in consuming age and improving technology have triggered the improvement of enlightenment, as well. The design of enlightenment should be distinctive with its design but should be inexpensive for its buyers in long term.In the 21st century, long and stressful hours of working life leads people to get rid of their stress in different places such as theatres, cinemas and pubs? So they have to be such places, which is able to get attention of customers. On the other hand, they must keep the satisfaction of customers and make them come to these places again, so they try to present the high technology and the best service for the customers. This makes the design of the place of the entertainment places more important and it is an important factor to influence the customers. The place should affect them, make them live in a dreamy world and make them spend happy hours there. To be able to create such a world in such places, enlightenment is one of the most important factors. For example, the recent products of this technology are LED AND Fiber Optic Systems. By the help of them, designers feel themselves free to create fancy worlds in such places by consuming less energy, which is a big contribution to the global warming.In the first part, how the concept of place is created, what are the elements of a place which forms it as a place and which ways of the perception are provided was explained. In the second part, the importance of the enlightenment in our lives and by the help of examples the discovery of artificial enlightenment and its improvement up to today are instructed. In the last part, today?s improved enlightenment technology and its contributions to the open areas and closed places with different examples were illustrated.Key words: Place, light, improving enlightenment technology