Bertolt Brehct`in Antigone, Jeanne D`arc ve Coriolanus uyarlamalarının Frankfurt Okulu`nun estetik anlayışı açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, BertoltBrecht'inAntigone, Coriolanusve Jan Dark uyarlamalarını Frankfurt Okulu estetik anlayışı açısından incelenmesini konu almaktadır. Ele alınacak eserlerin savaş teması üzerine kurulu olmaları ve modern edebiyat öncesi dönemlerden günümüze aktarılmış öyküleri esas almaları gibi bazı ortak yanları bulunmaktadır. Bununla birlikte seçilen eserler, Brecht'ten önce başka yazarlarca da kaleme alınmış olduğundan, yazarın uyarlamalarının Sophokles, Shakespeare ve Bernard Shaw gibi yazarlarınyapıtlarından hangi açılardan farklılık gösterdiğine de değinilecektir. Söz konusu farklılıkların nasıl bir amaç ve estetik görüşün ürünü olduğu da ortaya konacaktır. Çalışmanın temel amacı, Brecht'in ideolojik tavrını eserlerini temeline oturtma çabasının estetik düzlemde bir erozyona sebep olup olmadığının ortaya konmasıdır. Böyle bir kanıya ulaşabilmek içinse, incelemelerin sağlam teorik temellere dayandırılması gerekmektedir.Teorik temellerin oluşturulabilmesi adına, ilk bölümde, Frankfurt Okulu ve bu okulda öne çıkan iki estetik anlayış -avangartçı estetik ve Brecht'in diyalektik estetiği- üzerinde durulacak, Brecht'in bakış açısının sahnede vücut bulduğu BerlinerEnsemble kısacatanıtılacaktır. İkinci kısımda sırasıyla Antigone, Coriolanus ve Jan Dark uyarlamaları iki zıt estetik görüş bağlamında değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu değerlendirmelerin daha sağlıklı olması adına, eserlerin orijinal öyküleri özetlenecek, BertoltBrecht'in uyarlamalarının ana öykü ve yazardan önce bu eserleri kaleme almış yazarların (Sophokles, Shakespeare ve Bernard Shaw) metinlerine kıyasla gösterdiği farklılıklar üzerinde durulacaktır. Bu türdeğişiklikler, yazarın estetik ve ideolojik yaklaşımını kendinden önceki yazarların metinlerine nasıl uyguladığını göstermeleri açısından son derece önemlidir. Son kısımda ise, tüm incelemeler ışığında, yazarın uyarlamalarında estetik düzlem açısından herhangi bir daralma ya da erozyonun söz konusu olup olmadığı tartışılacak, bu konuda görüşlerini bildiren bazı araştırmacıların argümanlarına kısaca değinilecektir.Tezin yazıldığı dönemde, çalışmada konu alınan iki eserin, Coriolanve Saitnt Of TheJoan Dark of Stockyards'ın Türkçe çevirilerinin henüz yayımlanmamış olduğundan metinlerin İngilizce versiyonları esas alınmış, bu nedenle bazı kısımlarda doğrudan alıntılar bu dilde kullanılmıştır. Bu tercihin nedeni, çeviride yapılacak çok küçük bir hatanın dahiçıkarımların desteklenmesini engelleyebileceğidir.

This study stresses on BertoltBrecht's adaptations, specifically Antigone, Coriolanus and Joan of Arc, in means of aesthetic qualities underthe skin of Frankfurt School's aspect of aesthetic. The chosen texts have some similarities, such as focusing on a war theme, having an ancient or legendary story in basis or being adopted by other well-known playwrights, such as Sophokles, Shakespeare and Bernard Shaw. This study will also compare and contrast Brecht's adaptations to the works of the given writers. This analysis will highlight the changes in Brecht's adaptations, which he intentionally made to combine the stories or the previous works with his own ideologic aspect and aesthetic approach. The main goal of the study is, to examine weather the ideologic and politic interpretations result in any loss in aesthetic means or a narrows the perspective of the original stories. In order to be able to accomplish such an analysis, the theoretical background has to be constituted elaborately.In order to provide sufficient theoretical background, in the first chapter, the Frankfurt School and the leading two aesthetic approaches-a vanguardanddialectic- related to the institution will be elaborated and Berliner Ensemble, where Brecht's plays were put on the stage, will be introduced. In the second chapter, Antigone, Coriolanus and Joan of Arc will be analyzed within the scope of two contradictory aesthetic approaches. To make the analysis clear. The original stories will be summarized and Brecht's version will be compared to the previous adaptations, in order to highlight the differences. This comparison plays a big role ın revealingtheway,theplaywright combines his ideological patterns with another work. In the final chapter, the analysis will be taken as thekey point to start the conclusion. The questions about the aesthetic loss and the narrowing of the perspective will be examined. Can it be said that, Brecht's adaptation are failures?