Hikaye-masal anlatıcısı ve Meddah: Benzerlik-karşıtlık ilkeleri

Abstract

Halk tiyatrosu ile epik eserlerin arasında konumlanmış olan meddahlık, günümüzde hikâye anlatıcılığı olarak da anılmaktadır. Geleneksel halk tiyatrosundaki hikâye anlatıcılığının başlangıcı olarak kabul gören meddahlık, bugüne dek pek çok değişime uğramıştır. Ancak muhafaza edebildiği niteliklerini de halen bünyesinde barındırmaktadır. Çalışma süresince meddahlık ile masal-hikâye anlatıcılığı benzerlikleri ve karşıtlıkları bakımından incelenmiş; çalışma nihayetinde ise günümüzdeki meddah ve masal-hikâye anlatıcılığının gelenekselliğinin değerlendirilerek aralarındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda üç meddah ve iki masal-hikâye anlatıcısıyla söyleşi yapılmıştır. Görüşmeler süresince, hem bugünkü meddah ve masal-hikâye anlatıcısı hem de geleneksel meddah ve masal-hikâye anlatıcısı, benzerlikleri ve karşıtlıkları bağlamında karşılaştırılmış, masal-hikâye anlatıcılığının meddahlığın devamı olup olmadığının veya meddahlığın masal-hikâye anlatıcılığının devamı olup olmadığının irdelenmesi amacı güdülmüştür. Hem alan yazın taraması, hem de söyleşi bilgileri ışığında ulaşılan çalışma sonucunda; meddahlığın Türk Halk Tiyatrosunda hikâye anlatıcılığının miladı olduğu, dolayısıyla günümüzdeki stand-up gösterileri, tek kişilik oyunlar ve hikâye anlatıcılığının köklerinin meddahlığa dayandığı saptanmış, kültürel etkileşim ve çağın getirileriyle beraber gerek anlatım teknikleri gerekse zengin hikâye metinleri ile günümüzde meddahlık ve masal-hikâye anlatıcılığının birbiriyle etkileşim halinde olduğu kanısına varılmış ve günümüzde iki türü birleştiren modern örneklerle çalışma zenginleştirilmiştir.

Meddah, located between the folk theatre and epic works, is known today as storytelling. In the traditional folk theatre, the Meddah, which is regarded as the beginning of storytelling, has undergonemanychangesso far. However, it stillmaintainsitsproperties. During the study, the similarities and contrasts of the Meddah and the storytellingwereexamined and in the end, it wasaimedtodetermine the traditionalrelationship between the twobyevaluating the traditions of today's Meddah and storytelling. Forthisaim, threeMeddahs of today and twostorytellersareinterviewed. In the course of the interviews, today's Meddah and storytellers were compared with their ancestors to determine wheather they are the continiation of themor not. At the end of the studyunder the lights of lireraturere search and interviews, in tradiotional Turkish Folk Theather Meddah is the precursor of today's storytelling, therefore the roots of stand-up shows, single performances and storytelling of today belong to tradiotional Meddah.