Pazarsuyu deresi (Bulancak-Giresun) su ve sediment kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Giresun ili Bulancak ilçesinin batısından Karadeniz'e dökülen Pazarsuyu Deresi; 80 km uzunluğa, 874 km2 su toplama havzasına, 674 hm3 yıllık akış miktarı ve 21,4 m3/sn ortalama debiye sahip olup bölgenin önemli akarsularındandır. Özellikle Bulancak ve Piraziz ilçelerinin içme ve kullanma suyu havzasını oluşturması sebebiyle su ve sediment kalitesi çalışmaları ile alınacak önlemler bölgede bulunan ekosistemlerin korunması açısından önemlidir. Evsel, tarımsal atıklar ile HES inşaatlarının, taş ve çakıl ocaklarının baskısına maruz kalan Pazarsuyu Deresi'nin su ve sediment kalitesini belirlemek için yapılan bu çalışma, Haziran 2014 ile Mayıs 2015 tarihleri arasında yürütülmüştür.Akarsuyun su kalitesini belirlemek için dört istasyondan aylık olarak alınan örneklerin yıllık ortalama değerleri aşağıdaki gibi bulunmuştur: Sıcaklık;10,93°C, pH; 7,98, oksijen doygunluğu; %95,66, çözünmüş oksijen;10,30 mg/L, elektriksel iletkenlik; 65,53 µScm-1, spesifik elektriksel iletkenlik; 87,02 µScm-1,tuzluluk; 0,03 ppt, oksidasyon-redüksiyon potansiyeli; -61,02 mV, toplam çözünmüş madde; 54,80 mg/L, Toplam Alkalinite; 30,17 mg/L CaCO3, Toplam Sertlik; 40,52 mg/L CaCO3, Toplam Fosfor; 0,11 mg/L, Çözünebilir Reaktif Fosfor; 0,02 mg/L, Toplam Amonyak Nitrojeni; 0,31 mg/L, Askıda Katı Madde; 31,67 mg/L, Biyolojik Oksijen İhtiyacı; 1,24 mg/L Klorofil_a; 3,74 µg/L, Si; 4,49 mg/L, Cl2; 42,35 µg/L, NO2--N; 0,04 mg/L, NO3--N; 1,17 mg/L, SO3-2; 2,29 mg/L, SO4-2; 8,30 mg/L, anyonik sürfaktan; 0,12 mg/L, fenol; 0,21 mg/L, kimyasal oksijen ihtiyacı;7,07 mg/L, amonyum Azotu; 0,28 mg/L, amonyak azotu, 0,03 mg/L, toplam koliform; 2,63 log10 kob/ml, fekal koliform;1,86 log10 kob/ml ve E. coli; 1,63±0,78 log10 kob/ml.ICP-MS cihazında sedimentte mevsimsel olarak ölçülen ağır metal miktarları ppm cinsinden; Cr:10,64, Mn:155, Fe:8312, Co:5,73, Cu:17,79, Zn:32,74, Cd:0,16, Pb:19,69 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca sediment pH'sı ve organik madde miktarları aylık olarak sırasıyla %6,64 ve %5,02 olarak belirlenmiştir. Elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak tek yönlü varyans analizi ANOVA Tukey, Pearson Korelasyon, Kümeleme ve Faktör analizleriyle istatistiksel olarak değerlendirilmiş, ulusal ve uluslararası mevzuatlarda yer alan limit değerlerle karşılaştırılmıştır.Buna göre Pazarsuyu Deresi; Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği'ne göre TP, anyonik sürfaktan, amonyum azotu, nitrit azotu, toplam koliform ve fekal koliform bakımından II. sınıf, serbest klor, ve fenol açısından ise III. sınıf, diğer parametreler bakımından ise I. sınıf su kalitesinde olduğu belirlenmiştir. İlaveten sedimentte tespit edilen ağır metal seviyelerinin sucul yaşam için tehlike oluşturacak boyutta olmadığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Giresun, Pazarsuyu Deresi, Su Kalitesi, Sediment Kalitesi, Ağır Metal Seviyesi, Mikrobiyal Kirlilik

Pazarsuyu Stream, flow into sea from Bulancak- Giresun in East Black Sea region, is an important river of the region with its 80 km length, 872 km2 watershed, 674 hm3 annual flow volume, and average flow rate of 21,4 m3/sec. Studies on its water and sediment quality are important for preserving the ecosystem in the region as being the drinking and usage water source for especially Bulancak and Piraziz District. Aiming to determine the water and sediment quality of Pazarsuyu Stream, facing the pressure of HES construction, stone and gravel mines, the present study was carried out between June 2014 and May 2015. The average values of the water samples which are collected from four stations monthly to determine water quality are as follows: Temperature; 10,93°C, pH;7,98, oxygen saturation; 95,66, dissolved oxygen;10,30 mg/L, electrical conductivity; 65,53 µScm-1, specific elektrical conductivity; 87,02 µScm-1, salinity;0,03 ppt, oxidation reduction potential;-61,02 mV, total dissolved solids; 54,80 mg/L , total alkalinity; 30,17 mg/L CaCO3, total hardness; 40,52 mg/L CaCO3, total phosphate; 0,11 mg/L, soluble reactive phosphorus; 0,02 mg/L, total ammonia nitrogen; 0,31 mg/L, total suspended solids; 31,67 mg/L, biological oxygen demand;1,24 mg/L, chlorophyll-a; 3,74 µg/L, Si; 4,49 mg/L, Cl2; 42,35 µg/L, NO2--N; 0,04 mg/L, NO3--N; 1,17 mg/L, SO3-2; 2,29 mg/L, SO4-2; 8,30 mg/L, surfactant (anionic);0,12 mg/L, phenol; 0,21 mg/L, chemical oxygen demand;7,07 mg/L, NH4-N; 0,28 mg/L, NH3-N; 0,03 mg/L, total coliform; 2,63 log10 cfu/ml, fekal coliform;1,86 log10 cfu/ml and E. coli; 1,63 log10 cfu/ml.Heavy metal levels measured as ppm from sediment samples seasonally by ICP-MS. The average annual levels were found as follow; Cr:10,64, Mn:155, Fe:8312, Co:5,73, Cu:17,79, Zn:32,74, Cd:0,16, Pb:19,69. Additionally, sediment pH and organic matter contents amount were 6, 64 and 5,02 %, respectively. SPSS statistical program was used to evaluate obtained data. Obtained data were evaluated statistically by One Way ANOVA Tukey, Pearson Corelation, cluster and factor analyses and comparison has been made with national and international reference limit values.According to these comparison Turkish Surface Water Quality Regulation Pazarsuyu Stream is determined to be in class II. for its TP, anionic surfactant, amonnium nitrogen, nitrite nitrogen, total coliform and fecal coliform, in class III. for its free chlorine, and phenol, in class I. for the rest of the parameters. Additionally, sediment's heavy metal levels are not determined to be at dangerous level for aquatic life. Key words: Giresun, Pazarsuyu Stream, Water Quality, Sediment Quality, Heavy Metal Levels, Microbial Pollution