Divan edebiyatında hat

Abstract

Yazılı edebiyat geleneğinin oldukça önemli bir merhalesini oluşturan divan edebiyatı zengin malzemesi, usta şairleri, ince hayaller ve edebî bir zevk ile donanmış şiirleri ile altı yüzyıl devam etmiş bir geleneğin ürünüdür. Aşk, sevgili, güzellik kavramları da bu gelenek içerisinde en çok işlenen konular olmuştur. Âşıklar, sevgilinin her bir güzellik unsurunu aşklarının ifadesinde ve çeşitli teşbihlerle duygularının dışavurumunda kullanmış; onları zengin çağrışımlar, ince hayaller içerisinde zikretmişlerdir. Boy, yanak, yüz, dudak, çene, ben, saç, bel, kaş, göz, kirpik, diş vb. birçok unsur güzelliğin ifadesinde şiirlere konu olmuştur. Hat kelimesi ile ifade edilen sevgilinin ayva tüyleri de bunlardan bir tanesidir.Bu çalışmada sevgilinin belki de en küçük güzellik unsuru sayılabilecek ayva tüyleri üzerinde duruldu. Divan edebiyatı kaynağından beslenmiş şairlerden seçilen örnek beyitlerle, hat kelimesinin sevgilinin değerlendirilmesi ve güzelliğinin izahında hangi ilgi, benzetme, hayal ve teşbihlerde zikrolunduğu ifade edilmeye çalışıldı. Şüphesiz ayva tüyleri güzelliğin ifadesinde müstakil olarak değil diğer güzellik unsurları ile de beraber ele alındığından yeri geldikçe diğer güzellik unsurlarının hangi benzetme ve ilgiler içerisinde kullanıldığı da açıklandı.Anahtar kelimeler: Divan edebiyatı, divan şiiri, edebiyat, güzellik, sevgili, şair, şiir.

Divan literature, an important part of tradition of written literature, is the product of a tradition that continued six centuries with rich material, master poets, elegant dreams and litary delight.In this tradition, concept of love, dear and beauty topics that most processed, too. Lover used, each limb of dear on the expression of their love and a vorrety of emotions with smile and they chants them in rich connotations, elegant dreams.Alot of elements which have been subject to poems in expression of beauty, as, size, cheeks, face, lip, chin, hair, waist, eyebrow, eye, eyelash, tooth etc. Floss of dear which is expressed with word of hat is one of them, also.That is emphasized in floss of dear maybe, it can be counted as the smallest element of beauty on this study. İt is tried to express of chanting of hat in evaluation of lover and explanation of beauty which interested, metaphors, imagine and similes with samples that one selected from poets which are fed from divan literature. No doubt, it is announced that is used in which analogy and interest because of floss is not alone in the expression of the beauty, but also it is together with other elements of beauty. Key words: Divan literature, divan poem, literature, beauty, dear, poet, poem.