Selçuklular zamanında hastalıkların tedavisi ve sağlık hizmetleri

Abstract

Bu tezin amacı, Selçuklu Türk Tababetinin nasıl oluştuğunu anlatmak, bu oluşum sürecinde farklı inanç ve kültürlere ait tecrübe birikimlerinden nasıl faydalanıldığını ele alarak incelemektir. Bu maksatla dönemin hasta ve hastalık anlayışını ortaçağ Hıristiyan dünyasında var olan hastalık mefhumuyla karşılaştırılarak anlamaya çalıştık hastaların iyileşmek ümidiyle devletin sunduğu sağlık hizmetlerinin haricinde yöneldikleri alternatif şifa kaynakları ve tedavi yöntemlerini ortaya koyduk.Çalışmamız giriş hariç, üç ana bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, İslamiyet öncesi Türk tıbbı ile İslami dönem tababeti sınıflandırılarak etüt edilmiştir. İkinci bölümde Selçuklular zamanında hastalıklar, teşhis, tedavi ve yöntemleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise, Selçuklu Türklerinde hekimler, tıp eğitimi, sağlık hizmetleriyle alakalı bilimsel çalışmalar ile şifahanelerin Türk tababetindeki gelişimi ve kazandırdıkları anlatılmıştır.Sonuç bölümünde de tüm bu gelişmelerin birer sentezi yapılarak Selçuklu dönemi hastaya ve hastalıklara verilen önem değerlendirilmiş, Selçuklular zamanındaki ilmî gelişmeler ve bu dönemde inşa elden sağlık ve sosyal müesseselerinin diğer uygarlıklara örnek olduğu anlatılmış ve sağlık hizmetlerinde edinilen tecrübelerin daha sonraki dönemlerdeki Türk ve İslam tıbbına katkıları ifade edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Selçuklular, Tababet, İlaç, Sağlık Hizmetleri, Darüşşifalar.

The aim of this thesis is to explain how the Seljuk Turkish Tablet is formed and to examine how it is benefited from the experience of different beliefs and cultures during this formation process. For this purpose, we have presented alternative sources of healing and treatment methods other than the health services provided by the state in hopes of improving the patients who were trying to understand the illness and disease concept of the period compared with the concept of disease existing in the world of medieval Christianity.Our work is made up of three main parts, excluding introduction. In the first chapter, pre-Islamic Turkish medicine and Islamic period medicine were studied and classified. In the second part, the diseases, diagnosis, treatment and methods in the Seljuk period were discussed. In the third part, it is explained that physicians in Seljuk Turks, scientific studies related to medical education and health services, and the progress of Turkish sanitary wares and their acquisitions.In the conclusion section, all of these developments were synthesized and the significance given to the patients and diseases of the Seljuk period was evaluated. The scientific developments in the Seljuk period and the health and social institutions built in this period were mentioned as examples of other civilizations and the experiences acquired in health services expressed the contributions to Turkish and Islamic medicine in later periods.Key Words: Seljuks, Medicine, Drug, Healt Care, Hospitals.