Türkiye`nin Türk Cumhuriyetleri ile ticari ilişkilerinin analizi

Abstract

Bu tezde, Türkiye'nin Türk Cumhuriyetleri ile (Azerbaycan, Kazakistan,Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan) ticari ilişkileri analiz edilmektedir. Budevletlerin hepsi eski Sovyet Cumhuriyetleri olup özellikle üçünde çok zenginhidrokarbon rezervleri bulunmaktadır. Türkiye'nin dil, din, kültür temelli tarihiyakınlığı bulunan bu devletlerle ticari ilişkileri; özellikle son yıllardaki eğilimi,toplam dış ticaret hacmindeki payı, ticarete konu malların nitelikleri bakımındanincelenmiştir. Ayrıca bu cumhuriyetlerin dış ticaret hacimlerinde Türkiye'nin yeri deayrıntılı olarak tahlil edilmiştir.Çalışmada, dış ticaretin iktisat teorisi içindeki yeri, merkantilizmden yeniteorik yaklaşımlara kadar temel esaslarıyla anlatılmakta, Türkiye'nin dış ticaretihakkında genel bilgiler sunulmakta ve Türk Cumhuriyetleri ile dış ticaret ilişkileriyukarıdaki çerçevede analiz edilmektedir. Dünya ekonomisinin günden güne Asyaağırlıklı hâle gelmesi yanında, Türkiye'nin artan enerji ihtiyacının da Türkiye'yi,Asya'da özellikle Kafkasya-Türkistan bölgesinde daha sağlıklı ve verimli ticariilişkiler geliştirmeye mecbur ettiği bu tezin sonuçlarından biridir. Bu devletlerinbağımsızlıklarının üzerinden geçen 25 yıla ve tarihî-kültürel yakınlık temellisöylemlere rağmen, Türkiye'nin bu devletlerle ticarî ilişkilerinin diğer ülkegruplarıyla (AB, Ortadoğu vb.) ilişkilere kıyasla oldukça geride olduğu tespitedilmiştir. Bu sorunun giderilmesi ve dış ticaret hacminin artması, karşılıklı olarakbu devletlerin de yapılan ticaretten mümkün olan en ileri düzeyde yararlanabilmesiiçin bazı öneriler de tezde mevcuttur.

Within this thesis, the trade relations of Turkey with Turkic Republics(Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan) are beinganalyzed. All of those states are former Soviet Republics and especially three ofthem have rich hydrocarbon reserves. Turkey's trade relations with those stateswhich share linguistic, religion and cultural based historical affinity has beenexamined through the trends in recent years, its percentage in total foreign trade,sorts of goods which are exchanged. Besides, Turkey's share in foreign tradevolumes of those republics has been analyzed in detail.Within the work, the place of foreign trade in theories of economics is beingexpressed with basic principles from mercantilism to the new theoreticalperspectives; general information about Turkey's foreign trade is forwarded and hertrade relations with those republics have been analyzed within this scope. It is one ofthe results of this thesis that; besides the reality that World economy is going muchmore Asia weighted day by day, the growing energy necessity of Turkey as wellobliges her to develop healthier and more productive trade relations in Asiaespecially in Caucasus-Turkestan region. Despite the 25 years that passed over theindependencies of those states and despite the rhetoric based on historical-culturalaffinity, it is determined that Turkey's trade with those republics is at pretty low levelwhen compared with other state groups (EU, Middle East etc.). There are somesuggestions in this thesis, in order to overcome this problem and increase the tradevolume and mutual beneficiation of those states as much as possible.Keywords: Foreign Trade, Turkic Republics