Etkin televizyon izleyicisine doğru: RTÜK vatandaşlık bildirimleri raporunun analizi

Abstract

Televizyonun icat edilmesinden günümüze kadar televizyon ve izleyici üzerine birçok araştırma yapılmıştır. Geleneksel televizyon yayıncılığına göre izleyici 'pasif'tir. Televizyon sadece izleyiciyi bilgilendirmek ve eğitmek amaçlı kullanılan evde izlenebilen bir araçtır. Fakat teknolojinin hız kazanmasıyla birlikte geleneksel medyaya göre pasif olan izleyici bu konumdan çıkarak aktif olan 'tüketici' konumuna geçmiştir. Zamanla yayıncılığın dijitalleşmesi ve internetin televizyona dahil edilerek; televizyonun etkileşimli hale gelmesiyle, hem yayıncılık alanında hem de izleyici kültüründe büyük bir değişim yaşanmıştır. Bu değişim, televizyon izleme alışkanlıklarını da değiştirmiştir. Televizyonun gelişmesiyle ve internetin de izleyicinin hayatına girmesiyleetkileşim son derece artmıştır. Televizyon mekansal bir araç olma özelliğinden kurtularak, hattaceplerde taşınabilecek kadar küçülerek akıllı telefonlardan izlenebilecek bir konuma geçmiştir. Mekan, zaman gerektirmeyen, istenildiği yerde ve zamanda izlenebilen, erişimi kolay bir kültürel araç özelliğini kazanmıştır. Televizyon izleme pratiklerinin değişmesiyle birlikte izleyicinin konumu da değişerek; içeriğe dahil olan hatta içeriğe yön verebilen güçlü bir denetmen görevini almıştır. `2016 yılı Vatandaşlık Bildirimleri Raporu`nda da yayınlandığı gibi izleyici ile sorumluluğun paylaşıldığı duyurulmuş ve izleyiciye kısmen de olsa denetleme görevi verilerek içeriğe dahil edilmiştir. Bu görevi aktif konumdaki izleyici, teknolojinin kendisine sunduğu tüm kolaylıkları ve hayatımıza giren etkileşimlilik kavramını da kullanarak yerine getirmiştir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) izleyicinin rahatsızlık duyduğu herhangi bir programı, sunucuyu yada konuğu anlık olarak bildirebilmesi için farklı bildirim merkezleri oluşturmuştur. İzleyiciler şikayet platformlarını; ALO RTÜK, web sitesi, Bimer, Cimer vb. aktif bir şekilde kullanmıştır. Yapılan analizde bu bildirimlerin zaman zaman örgütlü bir şekilde yapıldığı da görülmüştür.Çalışma kapsamında izleyicinin bu şikayet platformlarını nasıl kullandığını anlayabilmek adına `RTÜK'ün 2016 yılı Vatandaşlık Bildirimleri Raporu` üzerine analiz ve RTÜK'ün ilgili biriminde bu raporu hazırlayan uzmanlarla derinlemesine görüşme yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı; değişen televizyon izleme kültürünü ve izleyicinin daha aktif bir konuma nasıl geldiğini incelemek ve değişen teknolojinin izleyiciye sunduğu etkileşimlilik kavramını ayrıca izleyicinin nasıl kullandığı incelenecektir.

There have been many studies on television and viewers since the invention of television. Traditional television broadcasting sees viewers `passive`. Television is a tool to inform and entertain the viewers and usable only in homes. However, after the increasing momentum of technological development, the viewers became active `consumers` instead of their passive role, according to traditionalists. Digitalization of broadcasting and inclusion of internet, which made television more interactive, led to significant changes in both broadcasting field and viewer culture. This change also caused differences in television-viewing habits. The interactivity increased by a lot after the development of the television and internet. Television is no more bound to a location, in fact, it became so small that people started to carry smart phones on them allowing them to watch television. It has become an easily accessible cultural tool with no restrictions on time and location. Hand in hand with the changes in television-viewing practices, the viewer's position also changed, the viewer started to participate in the content, in fact, they have became a powerful supervisor. The `2016 Annual Viewer Notification Report` states the responsibility is shared with the viewers and the viewers are tasked with supervision, thus, making them participants. The active viewer fulfilled their role by using all of the technological tools available, and undertaking the concept of interactivity. Turkish Radio and Television Supreme Council (RTÜK) set up various notification centers to allow immediate notification of any sensitive program, host or guest. The viewers have used the complaint platforms like ALO RTÜK, the website, BIMER, CIMER, actively to notify the relevant institutions about sensitive material or recommendations, sometimes even in an organized manner.The study is based an analyse the `RTÜK 2016 Annual Viewer Notification Report` and conduct in-depth interviews with RTÜK officials to understand how the viewers are using these platforms. The study aims to investigate the changing television-viewing habits, the viewers transition process to an active position, and the concept of interactivity the developing technology offers to the viewers, furthermore, how the viewer uses these.