Eskiçağ`da Orta-Doğu Karadeniz sahil şeridi ve bu havzada yapılan arkeolojik çalışmalar (Samsun-Ordu-Giresun-Trabzon-Rize-Artvin)

Abstract

Bu çalışmada, Orta ve Doğu Karadeniz sahil şeridinde (Samsun – Ordu – Giresun – Trabzon – Rize – Artvin) yapılan arkeolojik çalışmalar ve bölgenin Eskiçağ Tarihi üzerinde durulmuştur.Orta Karadeniz Bölümü Sinop ilinin doğusu ile Melet Irmağı arasına sınırlandırılmıştır. Orta Karadeniz Bölümü'nde dağların fazla yükseltiye sahip olmaması bölgenin tarımsal alanda ve ulaşım alanında gelişmesine zemin hazırlamıştır. Doğu Karadeniz Bölümü'nün sınırlarını ise Melet Irmağı ile Artvin il sınırları oluşturmaktadır. Dağların hemen kıyıya paralel olarak uzanması bölgenin Orta Karadeniz'e göre hem yerleşiminin oluşumunu hem de ulaşım, ekonomi gibi durumlarını olumsuz etkilemiştir.Antik kaynaklardan edinilen bilgiler doğrultusunda Antik Dönemde Orta Karadeniz ve Doğu Karadeniz sahil şeridinde çeşitli milletler yaşamıştır. Bunların dışında bölge, dışarıdan gelerek bu bölgeye hâkim olmak için çaba harcayan toplulukların mücadele alanı da olmuştur. Doğu Karadeniz Bölgesi'nin coğrafi yapısının gür ormanla kaplı olması bölgede Antik Dönem ile ilgili araştırmaların yapılmasını zorlaştırmıştır. Orta Karadeniz Bölümünde yer alan Samsun ilinde gerek yüzey araştırmaları gerekse kazı çalışmaları Doğu Karadeniz Bölgesi'nde bulunan Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerine nispeten daha fazla yapılmıştır. Bunda bölgenin coğrafi yapısının Doğu Karadeniz'e oranla elverişli olması etkili olmuştur. Orta ve Doğu Karadeniz sahil şeridinde Samsun ilinde bulunan Dündartepe, İkiztepe, Ordu ilinde bulunan Kurul Kalesi, Giresun ilinde bulunan Giresun Adası bu bölgede önemli arkeolojik çalışmaların yapıldığı alanlar olmuştur.Anahtar Kelimeler: Yüzey araştırması, Kazı, Tümülüs, Höyük, Yamaç Yerleşmesi, Nekropol

In this study, the archeological studies carried out in the Central and Eastern Black Sea coastline (Samsun - Ordu - Giresun - Trabzon - Rize - Artvin) and the Ancient History of the region were emphasized.Central Black Sea region is bordered to between the east of Sinop province and Melet River. The lack of high mountains in the Central Black Sea region provided the ground for the development of the region in agricultural area and transportation. The border of the Eastern Black Sea region is between the Melet River and Artvin Province. The extension of the mountains parallel to the shore had a negative effect on the social conditions of the region as well as the settlement, transportation and economy of the region compared to the Central Black Sea region.In line with the information obtained from ancient sources, various nations lived in the coastline of the Central Black Sea and the Eastern Black Sea during the Antique Period. Apart from these, it has been the field of struggle for the communities that make efforts to dominate this region. The geographic structure of the Eastern Black Sea Region, especially covered with lush forest, made it difficult to conduct research on the ancient period in the region. In the province of Samsun, which is located in the Central Black Sea region, both surveys and preparatory works have been made more frequently than in Ordu, Giresun, Trabzon, Rize and Artvin provinces in the Eastern Black Sea Region. Thus, the geographical structure of the region in the Eastern Black Sea region was favorable. Dündartepe and İkiztepe located in the province of Samsun, Kurul Castle located in the province of Ordu, Giresun Island located in the province of Giresun are important areas of archaeological studies in Central and Eastern Black Sea region.Keywords: Surface Survet, Excavation, Tumulus, Slope Settlement, Nekropol