Kur savaşları ve ekonomiye etkileri: Seçili ülkeler bazında ekonometrik bir analiz

Abstract

Kur savaşları olgusu, dünya ekonomisi ve uluslararası ticaret açısından önemli bir yere sahiptir. Kur savaşlarının temel amacı, bir ülkenin ya da ülkelerin döviz kurunu bir araç olarak kullanarak kendi ekonomisi için avantaj sağlamaya çalışmasıdır. Özellikle savaş ve kriz gibi ekonomik istikrarsızlığın yaşandığı dönemlerde ülkeler, dış ticaretten fayda sağlamak amacıyla kurlara müdahale etmiş ve devalüasyon uygulamasına yönelmişlerdir. Pek çok ülke ulusal paralarının değerini düşürerek ihracat miktarını artırıp, ithalat miktarını azaltmak suretiyle birbirine karşı dış ticarette üstünlük kurmaya çalışmaktadır.Bu çalışmada 1930'lu yıllardan itibaren günümüze kadar ki süreçte döviz kuru, döviz kurunun ülke ekonomisi için önemi ve kur savaşları konusu üzerine odaklanmıştır. Çalışmanın ilk iki bölümünde döviz kuru sistemleri ve tarihte yapılan kur savaşları üzerinde durulmuş; ampirik uygulama bölümü olan son kısımda ise seçilen ülkelerin (ABD ve Çin), 1985-2018 dönemine ait yıllık döviz kuru, ihracat ve GSYİH verilerinden oluşan seriler kullanılmıştır. Serilerin durağanlığı ADF ve DF-GLS(ERS) birim kök testleriyle analiz edilmiş ve serilerin farkları alındığında durağan olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle çalışmaya konu olan değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkinin araştırılması için ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır.Test sonuçlarına göre değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin var olduğu tespit edilmiştir. Çin ile ABD arasındaki karşılıklı ticaretin incelendiği ilk modelde döviz kurunda yaşanan artış, Çin açısından olumlu, ABD açısından ise olumsuz etkileri sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. ABD ile Çin arasındaki karşılıklı ticaretin incelendiği ikinci modelde ise Çin'in ulusal parasının değerini düşürmesi dış ticareti etkilemesine rağmen, ihracat ve ithalat arz ve talep esnekliklerinin düşük olması değişkenler arasındaki ilişkinin anlamsız çıkmasına neden olmuştur.Anahtar Sözcükler: Döviz Kuru, İhracat, İthalat, Kur Savaşı, Küreselleşme

The fact of currency wars, is very important in terms of the world economy and international trade. The main aim of currency wars, is tying to gain advantage by using exchange rate of the one country or countries as a vehicle. Especially when there is economic instability like war and crisis, countries have in interfered in currencies and have run to devaluation to make profit from foreign trade. Lots of countries are trying to set superiority an each other at foreing trade by thinking their international money value, they increase export quantity and decreased import quantityThis study has focused on exchange rate, importance of exchange rate for country economy and matter of currency wars in the process from 1930s to nowadays. In the first two parts of the study, it is dwelled an exchange rate systems and currency wars; in last part (empirical practice), series comprising of annual exchange rate in 1985-2018 period, export and GDP datas of selected countries (USA and China) are used. Stability of series is analysed by ADF and DF-GL (ERS) unit root tests and when it is looked at difference of series, it is determined that they are stable. Therefore, ARDL bound testing approach has been used to search for long-term relationship between variables subjected of this study.According to the results of the test, it is determined that there is a long-term relationship between variables. In the first model which reciprocal trade between USA and China has been analyzed, it is concluded that the increase in exchange rate causes positive effects for China and negative effecets for USA. In the second model, which reciprocal trade between USA and China has been analyzed, although the decrease in China's national money value affets foreign trade, the increase in importation and exportation supply and demand flexibility causes meaningless results in relationship between variables. Keywords: Export, Import, Exchange Rate, Currency Wars, Globalısatıon