Türk toplumunda sosyal hayatta kadının yeri ve Türk resmine yansımaları(1900 - 2015)

Abstract

Türk Toplumunda Sosyal Hayatta Kadının Yeri ve Türk Resmine Yansımaları (1900 - 2015) Modern toplumların ortaya çıkmasından günümüze kadar olan zamanda, kadınlar evliliğin gerekliliklerini sadece aile kurumu içerisinde görev olarak üstlenmiş, kamusal yaşamdaki fırsatlarından mahrum bırakılmıştır. Özellikle, eşit vatandaş olma hakkı, sanat hakkı, birey hakkı, ekonomik ve politik haklar, kültürel ve sosyal haklar, dini ve hukuki hakları olmayan kadınlar temel insan haklarından da yararlanamaz olmuşlardır. Bütün bunların sonucunda kadınlara yönelik haksızlık, sömürücü ve eşitsizlik ortaya çıkmıştır. Cumhuriyet ile birlikte Türk kadını, eğitim, miras, evlilik, resmi nikâh, seçme seçilme hakkı gibi birçok insani haklara kavuşan Türk kadını bu hakkını kullanma ve koruma mücadelesi vermektedir. Eğitimle birlikte kadın evlerden, bahçelerden çıkması, kadının sosyal hayatta, iş hayatında ve sanat hayatında gelişmeler, kadınların özgüven ve çevrelerine iyi örnek olma, çocuklarını daha iyi şartlarda yetiştirme ve okutma gibi olumlu gelişmeler olmuştur Bu tez 1900-2015 Türk kadınının 115 yıllık erkek egemen toplumunda sosyal hayatta, hukukta, eğitimde, siyasette ve sanatta var olma çabasının özetidir. Bu çalışmada birinci bölümde; Meşrutiyetten Cumhuriyete kadar Türk toplumunda kadının sosyal yapı içinde, günlük yaşamda, sanatta, eğitim ortamında yeri araştırmalarına yer verilmiştir. İkinci bölümde; Meşrutiyetten 1900'dan 1923 Cumhuriyet'in ilk yıllarına ve 1940 sonrası Kadın ve Sanat konusu araştırılmış, Atatürk'ün kadın hakları çalışmalarına ve kadınlar için söylediği özlü sözlere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde; Kadın eğitimcilere ile kadın sanatçılara Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet sonrası diye iki bölümde incelenmiştir. Osmanlı'dan başlayarak günümüze kadar olan süreçte kadınların eğitim hayatını ve öncü kadın eğitimcilerini, resim sanatının gelişimini, Cumhuriyet döneminin kadın eğitimcileri ve kadın sanatçılarını araştırılmıştır. Atatürk'ün güzel sanatlara bakışına yer verilmiş. Türk kadınının kazanımları, Türk kadının eğitim ve sanatta eğilimleri ele alınmıştır. DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) kadın eğitim, çalışma hayatı, meslek, evlilik, nüfus ve diğer haklarını içeren istatistiklerine yer verilmiştir. Cumhuriyetle birlikte okullaşma oranının artması, kız çocuklarının okuma olanakları yaratılması, eğitimli kadınların her meslekte yer alması ile verimlilik artarak olumlu gelişmeler kaydetmiştir. Cumhuriyet öncesi ile Cumhuriyet dönemi öncü kadın ressam ve heykeltıraşların hayatları ve eserleri incelenmiştir. Ayrıca farklı meslek gruplarının ilk öncü kadınlarımızın de kısa özgeçmişleri ile listelenmiştir. Dördüncü Bölümünde; Kuruluşlarından günümüze Güzel sanatlar liselerinin resim bölümlerinde okuyan kız ve erkek öğrencilerin sayıları istatistik olarak incelenerek, geleceğin resim sanatçıları ve eğitmenleri olacak genç kızlarımızın sayılarına bakarak resim sanatının yakın sürecine yansımasına ışık tutulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın beşinci ve son bölümü ise; bir galeri niteliğinde, kendini Uluslararası çalışmaları ile sanat alanında ispatlamış, akademik hayata katkılar sunmuş, ödüller almış 1950 öncesi doğmuş 40 kadın sanatçı ile eserlerinden oluşan bir Katalog kurgulanmıştır. Sonuç ve öneriler ile tez çalışması tamamlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kadın, Sanatçılar, Öncü Kadınlar, Resim Sanatı, Portre, Eğitim, Kadın Hakları. ABSTRACT

ABSTRACT The Place of Women in Social Life in Turkish Society and its Reflections on Turkish Painting (1900 - 2015) In the process from emerge of modern societies to the present day, women only have undertook the necessities of marriage as a duty within the family institution and deprived of the opportunities of public life. In this context, women who were deprived of their right of equal citizenship, education, art, political and economic rights, social and cultural rights, legal and religious rights so were not able to benefit from these basic human rights. As a result of these, inequality, injustice and exploitative conditions towards women have emerged. This situation has been tried to be changed with the struggle for women's rights since the beginning of the 19th century and these works have gained momentum since the 20th century. Women began to join the educational life with constitutionalism. After the announcement of the Republic, with the faster opening of schools, girls' opportunities to get education, to take part in work and arts life were enabled. The painting art's entry to Ottoman Turkey was started with the Tulip Period and occurred in the mid-19th century. From the last quarter of the 19th century, the relationship between the Palace and the artists was developed, artistic movements started, painting workshops were opened and art teachers were brought from abroad. In 1914, the first girl painting school named İnas Sanayi-i Nefise Mektebi was opened and the opportunity of art education for girls was created. In Turkey as well, women artists grown up who achieved success in many different branches of arts, exhibitions and awards. However, as in other areas of the historical process, in the field of art, gender discrimination and deprivation of rights have been encountered. Many female artists have been deprived of their right to education, their arts have not been unearthed and many have been abused. In the first part of our study; From the Constitutional Monarchy to the Republic, the place of women in daily life, education and art environment in the social structure of Turkish society is included. In the second part; From the Constitutional Monarchy to the Republic, from 1900 to 1923, the first years of the republic and after 1940, art and women were researched, Atatürk's works on women's rights and his concise remarks for women were included. In the third chapter; Women educators and women artists were examined in two parts as those before the Republic and those after the Republic. The educational life of women from the Ottoman Empire to the present, the leading women educators, development of the art of painting, women educators and women artists in the Republican period, Atatürk's view of fine arts, the tendencies of Turkish women, the trends in education and art, the examples of women artists' problems where they experienced due to gender discrimination, reflections of women artists' problems on their works were examined and the lives and works of women artists before and during the Republican period were examined. In addition, the first leading women of different occupational groups are listed with their short resumes. In the fourth chapter; By examining the numbers of male and female students who studied in painting departments from the establishment of Fine Arts High Schools to the present day, it's tried to be shed light on the reflection of painting art's near future process of our young girls who will be the future painting instructors and painting artists. The fifth and the last part of our study having the characteristics of a gallery is fictionalized as a catalogue that contains 40 women artists who, has proven themselves with their works in the field of art, has award winning works and have contributed to the academic life. The thesis study was completed with the results and suggestions. Increasing the education level of women by giving the necessary importance to women's education will increase the participation of women in the labor force. Key Words: Women, Artists, Pioneer Women, Painting Art, Portrait, Education, Women's Rights.