Preanalitik değişken olarak lityum, salisilat ve parasetamol içerikli ilaç kullanımının biyokimyasal analiz parametreleri üzerine etkisi

Abstract

Günümüzde hekimlerin hasta değerlendirmelerinde laboratuvar testleri önemli bir rol oynar. Tıbbi laboratuvar test sonuçlarını etkileyen hatalar incelendiğinde bu hataların analiz sırasında değil daha çok analiz öncesi preanalitik değişkenlerden kaynaklı olduğu görülmektedir. Bu hata kaynaklarına bakıldığında ilaç kullanımı kontrol edilebilen preanalitik değişkenlerdendir. Terapötik ilaç izleminde ilaç analiz sonuçlarının doğruluğunu olumsuz etkileyen hata kaynakları tanımlanmasına rağmen tıbbi uygulamalarda kullanılan ilaçların laboratuvar test sonuçlarına interferans (girişim) yapıcı etkileri ile ilgili kısıtlı veri vardır. Bu çalışmanın amacı bazı tıbbi laboratuvar testlerinin serum ölçümlerine tıbbi uygulamalarda sık kullanılan lityum karbonat, parasetamol ve asetilsalisilik asit' in subterapötik, terapötik ve toksik konsantrasyonlardaki olası interferans yapıcı etkilerinin araştırılması idi. İlaçların interferans yapıcı etkilerinin araştırıldığı laboratuvar testleri Cobas® 8000 modular analizör serisi (Roche Diagnostics, USA) ile çalışıldı. Glukoz, üre, kreatinin, total protein, albümin, aspartat aminotransferaz, alanin aminotransferaz, gama glutamil transferaz, total kolesterol, trigliserit, high density lipoprotein-kolesterol, total bilirubin, ürik asit, alkalen fosfataz, laktat dehidrojenaz, kreatin kinaz Cobas c-702 ve Cobas c-502 modülleri ile tiroid stimülan hormon, free triiodotironin (fT3), free tetraiyodotironin (fT4), vitamin B12 ve folat Cobas e-602 modülü ile çalışıldı.İnterferans çalışmalarından elde edilen sonuçlarla bu çalışmamızda spektrofotometrik ve immünokimyasal analizler ile değerlendirilen parametrelerden sadece asetilsalisilik asidin toksik konsantrasyonlarında fT3 ve fT4 ölçümlerinde anlamlı bir in vitro interferans saptandı. Bu iki parametre dışında %TEa değerlerini aşan anlamlı bir interferans saptanmadı. Ek olarak bu çalışmada karbonatın olası karıştırıcı etkisinin değerlendirilmesi için sodyum karbonat ile subterapötik, terapötik ve toksik lityum konsantrasyonlarına uygun benzer çalışmalar yapıldı ve bu çalışmaların sonuçlarının lityum karbonat ile yapılan çalışma sonuçları ile benzer bir profilde olduğu belirlendi.

Nowadays, laboratory tests play an important role in patient evaluations of physicians. When the errors affecting the medical laboratory test results are examined, it is seen that these errors are not caused by the analysis but rather by the preanalytical variables before analysis. When the sources of these errors are cheked, drug use is controllable preanalytical variable. There are limited data on interference effects of drugs used in medical practices on laboratory test results, despite the identification of accuracy of drug analysis results in therapeutic drug monitoring.The aim of this thesis study was to investigate the possible interferences of lithium carbonate, paracetamol and acetylsalicylic acid in subtherapeutic, therapeutic and toxic concentrations on serum measurements of some medical laboratory tests. Laboratory tests were conducted with the Cobas® 8000 series of modular analyzers (Roche Diagnostics, USA) to investigate the interfering effects of drugs. Cobas c-702 and Cobas c-502 modules were used to analyze glucose, urea, creatinine, total protein, albumin, aspartate aminotransferase, alanine aminotransferase, gamma glutamyl transferase, total cholesterol, triglyceride, high density lipoprotein-cholesterol, total bilirubin, uric acid, alkaline phosphatase, lactate dehydrogenase and creatine kinase. Inaddition, Cobas e-602 module was used to analyze thyroid stimulating hormone, free triiodothyronine (fT3), free tetraiodothyronine (fT4), vitamin B12 and folate.When the parameters analyzed by spectrophotometric and immunochemical methods are considered in interference studies, only significant in vitro interference was detected in the measurements of fT3 and fT4 in the toxic concentrations of acetylsalicylic acid. No significant interference exceeding TEa % values were found except for these two parameters. In addition in this study, the similar applications were conducted with sodium carbonate suitable for subtherapeutic, therapeutic and toxic lithium concentrations to assess the potential interfering effect of carbonate, and it was determined that the results of these applications showed similar profile with the results of lithium carbonate.