Selection de machine de textile a l`aide des methodes a la decision multi-critere

Abstract

Özet Günümüz pazar koşullan firmaların sadece büyümek için değil, devamlılığı sağlamak için de yatıran yapmalarını gerektirmektedir. Tekstil sektöründe firmaların yatıran yapma aşamasında olduklarında karşılaştıkları en çelişkili durum yatıranın yapılacağı konu ve makineler olmaktadır. Bu noktada belirlenmesi gereken ilk husus tekstil malzemesinin işleneceği prosesin belirlenmesi ve kullanılacak makine parkının seçilmesidir. Burada yapılan çalışmada, bir boya apre tesisinde kuru bölümde kullanılacak makineleri seçmek üzere geliştirilmiş olan çok ölçütlü karar verme yönteminin uygulaması ele alınmıştır. Özellikle II. Dünya Savaşı sırasında savaşta hangi stratejinin kullanılacağı sorusuyla karşı karşıya kalanlar bu tip sorunların hızlı ve doğru bir şekilde çözümlenebilmesi için çalışmalarda bulunmuşlar ve yöneylem araştırmasının bir dalı haline gelen çok ölçütlü karar verme yöntemlerinin gelişmesine sebep olmuşlardır. Bu tür çalışmalar günümüzde de devam etmekte ve birçok yeni yöntemler geliştirilmektedir. Bu yöntemler birbirinden farklı obualarına rağmen temelde aynı adımları izlemektedir. Bu adımlar kısaca şöyledir. Seçim alternatiflerinin ve ölçütlerin belirlenmesi, ölçütlerin önem derecelerini belirlenmesi ve adayların ölçütleri ne ölçüde sağladıklarının belirlenmesidir. Bu noktadan sonra adaylar arasında yapılacak sıralama ile talep edilen özelliklere en yakın aday seçilecektir. Belirtildiği üzere ölçütlerin belirlenmesi ve ölçütlerin ağırlıklarının belirlenmesi esnasında karşılaşılacak en önemli husus adayların performanslarının her zaman sayısal değerler olmayacağı, bunu yanında sözel değerlerin de ortaya çıkacağıdır. Buçalışmada sözel ifadeler ile sayısal ifadeleri aynı bazda karşılaştırmak üzere bulanık kümelerden faydalanılmıştır. A.B.B.' deki California Berkeley Üniversitesi öğretim üyelerinden Lofti Zadeh'in geliştirmiş olduğu bulanık küme teorisi, sözel değerleri bulanıklaştırma (fuzzyfication) yoluyla bulanık sayılarla ifade etmekte, daha sonra da üzerinde işlemler yapılan bulanık sayılan defuzzyfication yoluyla yeniden kesin sayılara veya sözel ifadelere çevirmeye yaramaktadır. Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgi ilgili bölümde verilmektedir. Türkiye'de lokomotif sektör olan tekstil sektörü için düşünülen yatırımlarda makine seçimi başarıda büyük rol oynamaktadır. Bu amaçla yapılan çalışmada seçimde kullanılmak üzere şu etaplar izlenmiştir. En başta makineler ve makine üretici firmaları belirlenmiştir. Bunlar sırasıyla: Gergili Kurutucu: STENTEX, MONFORTS, BRÜCKNER Gergisiz Kurutucu: SANTEX, MONFORTS, BRÜCKNER Tüp Kompaktör: SANTEX, HELLIOT, FERRARO Açık En Kompaktör: SANTEX, SPERETTO, FERRARO Daha sonra seçimde kullanılacak ölçütler belirlenmiştir. Makinelere göre ölçütler şunlardan oluşmaktadır: GERGİSİZ KURUTUCU: 1. Fular çalışma hızı (m/min) 2. Egalize ram girişi çalışma hızı (m/min) 3. Egalize ram girişi elektrik kapasitesi (kW) 4. Kurutucu çalışma hızı (m/min) 5. Kurutucu kurulu elektrik kapasitesi (kW) 6. Su buharlaştırma kapasitesi (kg/h) 7. Kurulu ısıtma kapasitesi (kcal/fa) 8. Tam üretim ısıtma kapasitesi (kcal/h) xı9. Kurutma kapasitesi (ton/gün) 10. Vibrasyon ve buharlama kamarası 1 1. Kurutucu çıkışı çekmezlik (%) 12. Arızalanma sıklığı 13. Kullanım kolaylığı 14. Satış sonrası servis hizmetleri 15. Fiyat(Euro) AÇIK EN KOMPAKTÖR: 1. Kompaktör çalışma hızı (m/min) 2. Kurulu elektrik gücü (kW) 3. Egalize ram giriş uzunluğu (m) 4. Kompaktlama kapasitesi 5. Kumaş yüzey düzgünlüğü 6. Kumaş tuşesi 7. Arızalanma sıklığı 8. Kullanım kolaylığı 9. Satış sonrası servis hizmetleri 10. Fiyat (Euro) TÜP KOMPAKTÖR: 1. Kompaktör çalışma hızı (m/min) 2. Kurulu elektrik gücü (kW) 3. Açıcı sistemi (Manyetik/Mekanik) 4. Kompaktlama kapasitesi 5. Kumaş yüzey düzgünlüğü 6. Kumaş tuşesi 7. Arızalanma sıklığı 8. Kullanım kolaylığı 9. Satış sonrası servis hizmetleri xıı10. Fiyat (Euro) GERGİLİ KURUTUCU: 1. Makine çalışma hızı (m/min) 2. Kurutma kamaraları uzunluğu (m) 3. Kurulu ısıtma kapasitesi (kcal/h) 4. Isıl tüketim (kcal/h) 5. Kurulu elektrik kapasitesi (kW) 6. Termofiksaj homojenitesi 7. Arızalanma sıklığı 8. Kullanım kolaylığı 9. Satış sonrası servis hizmetleri 10. Fiyat (Euro) Bu uygulamada ölçütlerden de görüleceği üzere hem kesin sayısal değerler hem de bulanık değerler kullanılmaktadır. Tüm ölçütler belirlendikten sonra Yeh-Deng ve Pan [1] tarafından geliştirilen yöntemin asıl adımlarına geçilir. Bu adımlar şunlardan oluşmaktadır: 1. Makinelerin ve aday makine üreticilerinin seçilmesi. 2. Ölçütlerin seçilmesi ve sözel ifadelerin bulanık sayılara çevrilmesi. 3. Sayısal ifadelerin normalize edilmesi. 4. Ölçütlerin önem derecelerinin bulunup bulanık sayılarla ifade edilmesi 5. 2. adımda elde edilen matris ile 3. adımda elde edilen matrisin çarpımı sonucu karar matrisinin oluşturulması. 6. Sıralama yöntemleri kullanarak makinelerin her ölçüt için performans indeksinin bulunması ve en büyükleyen ve en küçükleyen kümeler ile matristeki bulanık sayılar kümesinin kesişimi ile elde edilen noktaların ortalaması alınarak fuzzy tekil performans matrisinin bulunması. 7. Her ölçütü sağlayan en iyi ve en kötü değerin belirlenmesi. Hamming uzaklıkları göz önüne alınarak performans indekslerinin bulunması. xınMakinelerin seçimi performans indekslerine göre yapılmaktadır. Sıralama Tablo 6.33'te verilmiştir. Elde edilen sonuçlar makineleri kullanan firmalar ile değerlendirilmiş ve sonuçların güvenilir olarak değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır. xıv

Resume Dans ce memoire, le but est de feire ime selection parmi des machines d'un groupe de marque en considerant les criteres qui affectent la production. C'est un probleme d'aide multi-critere â la decision qui a ete prise en compte non seulement dans Findustrie mais dans toute la vie reelle. La selection est iaite parmi trois differents producteurs pour 4 differents types de machine. On a fait la selection en utilisant des criteres qui affectent la production, la consommation d'energie et la qualite. On s'est adressi aux professionnels qui utilisent ces machines dans leur usine pour determiner les capacites et le poids des criteres. Pour les criteres quantitatifs on s'est adresse des producteurs de machine. Pour comparer les valeurs quantitatives et qualitatives sur une meme base, on s'est servi de la theorie de l'ensemble flou. On a transform^ les valeurs qualitatives en nombres flous triangulaires. Apres avoir deünit tous les criteres et les performances qualitatives et quantitatives, on a trouv6 la performance de chaque machine et on les a classes en utilisant les concepts de la solution ideale et anti-ideale. On a discute les solutions obtenues avec les professionnels et on les a trouves convenable pour les criteres qu'on a definis et pour la production qu'on a d6terminee.