Psikiyatri hastanelerinde çalışan hemşirelerde hasta agresyonuna gösterilen tepkiler ile tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, psikiyatri hastanelerinde çalışan hemşirelerde hasta agresyonuna gösterilen tepkiler ile tükenmişlik arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Araştırmanın evrenini ve örneklemini T.C. Sağlık Bakanlığı'na bağlı 7 bölge psikiyatri hastanesinin kapalı servislerinde çalışan 395 (296 kadın, 99 erkek) hemşire oluşturdu. Araştırmanın verileri bu çalışmada geçerlik güvenirlik çalışması yapılan Impact of Patient Aggression on Carers Scale (IMPACS) ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) kullanılarak toplandı. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinde ki-kare, t testi ve ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi) ve korelasyon katsayısı kullanıldı. Yapılan geçerlik güvenirlik çalışmasında dil geçerliliği, ölçüt geçerliliği, faktör analizi ve Cronbach Alpha katsayısı yöntemleri kullanıldı. Bakım Vericilerin Hasta Agresyonundan Etkilenme Ölçeği (IMPACS)'nin 7 madde ve iki alt boyutla Türk toplumunda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlendi. Alt boyutlar ?Bakım Verici ile Hasta Arasındaki İlişkinin Bozulması? ve ?Kendini Güvende Hissetmeme? olarak isimlendirildi.Araştırmaya katılan hemşirelerin 326'sı (%82.5) son bir yılda fiziksel agresyona maruz kaldığını bildirmiş olup, sözel agresyon sayısı ortalama 15.29±26.96, fiziksel agresyon ise 7.46±13.3 idi. Erkek hemşirelerin daha çok küfür, tekmeleme, yumruklamaya maruz kaldıkları, kadın hemşirelerin daha çok dokunma/taciz etme davranışına maruz kaldıkları; çalışma yılına göre 0-3 yıldır çalışanların daha fazla küfür, tırmalama, itme davranışlarına maruz kaldıkları, gruplar arasındaki farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu belirlendi. Agresyon yönetimi konusunda eğitim alanlarda ve Manisa RSSH'inde çalışanlarda IMPACS alt boyutlarından bakım verici ve hasta arasındaki ilişkinin daha az bozulduğu, kadın hemşirelerde ve Elazığ RSSH'nde çalışanlarda kendini güvende hissetmeme alt boyut ortalamasının daha yüksek olduğu ve gruplar arası farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu belirlendi. Psikiyatri hastanelerinde çalışan hemşirelerin %79'unda duygusal tükenme, %35.7'sinde duyarsızlaşma oranı yüksek düzeyde bulundu. Yaş ve çalışma yılı arttıkça duyarsızlaşmanın azaldığı, erkeklerde duyarsızlaşmanın daha yüksek olduğu görüldü. Hemşirelerin hasta agresyonundan etkilenmeleri ile tükenmişlik düzeyleri arasında pozitif yönde ileri derecede anlamlı bir ilişki belirlendi.Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda psikiyatri kliniklerinde güvenli çalışma ortamını sağlayacak tedbirlerin alınması, agresyon yönetimi konusunda eğitim programlarının düzenlenmesi, agresyona maruz kalan hemşirelere krize müdahale yaklaşımıyla danışmanlık verilmesi ve bu hemşirelerin tükenmişlik açısından yakından izlenmesi önerildi.Anahtar Kelimeler: Hasta agresyonu, tükenmişlik, psikiyatri hemşiresi.

This study has been done to evaluate the relationship between reaction against patient aggression and fatigue in nurses that working in psyhiatric hospitals. The study was designed in desriptive manner. The universe and sample were onstituted of 395 nurses who were working in closed inpatient services of 7 district psychiatric hospital which are affiliated to T.C. Ministry of Health. Datas were collected with using Impact of Patient Aggression on Carers Scale (IMPACS) ve Maslach Fatigue Scale which?s validity and reliability tests were performed in this stury. In the statistical analysis of datas chi-square test, t test, ANOVA, and correlation coefficient were used. In validity and reliability study language validity, criterion validity, factor analysis, and Cronbach Alpha coefficient methods were used. It was designated that Response of Care Providers to Patient Aggression Scale is valid and reliable scale that can be used in Turkish society with 7 item and two sub-dimensions. Sub-dimensions was named as Corruption of Relation Between Care Provider and Patient and Not Feeling ConfidentNumber of the nurses that exposed to physical aggression during last one year was 326 (%82.5), number of verbal agrression was 15.29±26.96, number of phyiscal aggression was 7.46±13.3. Male nurses were exposed to aggression as swearing, kicking, fisting while female nurses were exposed to touch/solicitation. According to working year; 0-3 years workers were more often exposed to swearing, scratching, pushing, and the differene between groups was statistically significant. It was identified that, in nurses that had an education about aggression management and in nurses that working in Manisa PH, the relation between patient and care provider was less corrupted through sub-dimensions of IMPACS, in female nurses and in nurses that working in Elazığ PH, mean of the sub-dimension of the ?Not Feeling Confident? was higher and differnces between groups were statistically significant. The rate of emotional fatigue in pschiatric hospital nurses was %79 the rate of desensitization was %35.7. It was observed that desensitization was decreasin with age and working year and it was higher in male nurses. There was a positive relation between response to the patient aggression and fatigue levels in nurses.According to the results of the study, it was conclded that, precaution must be taken in psychiatry clinics to provide safer work, education programmes about aggression management must provided, consulting must be provided to the nurses that exposed to aggression and these nurses must closely followed in terms of fatigue.Key Words: burnout, patient aggression, pstchiatri nurse.