Kanser hastalarında anemi sıklığı ve sebeplerinin incelenmesi

Abstract

GiriĢ: Anemi kanser hastalarında sık görülen hematolojik klinik bir tablodur. Aneminin hastalarda tüm sistemik fonksiyonları, emosyonel ve kognitif fonksiyonları da içeren etkisi, yaşam kalitesine ve sağ kalıma olumsuz etkileri bilinmektedir. Kanser hastalarında anemi etyolojsi çeşitli mekanizmalarla açıklanan kansere sekonder anemi, sistemik kemotarapi (KT), radyoterapi (RT) ve kronik hastalıkların eşlik ettiği durumlardan oluşan multifaktöryel nedenlerle açıklanır. Hastalarda hafif halsizlikten günlük rutin aktivitelerini kısıtlayan çeşitli semptomların görüldüğü kanser kliniğine eşlik eden anemi sıklığını, sebeplerini tanımlamak kanserli hastanın yaşam kalitesi, sağ kalımını artırmak ve anemi tedavi yönetimini belirlemek açısından önemlidir.Gereç Yöntem: Çalışmaya Düzce Üniversitesi Onkoloji Kliniğine Ocak 2014 - Haziran 2015 tarihleri arasında başvuran 18 yaş üstü 312 hasta alınmıştır. Biz çalışmamızda retrospektif olarak demografik özellikler, kronik hastalıklar, kanser türü, evresi, kansere yönelik KT ve RT, anemi etiyolojisine yönelik hematolojik ve biyokimyasal tetkikleri içeren data oluşturduk.Onsekiz yaş altı hastalar ve klinik, laboratuvar ve görüntüleme gibi dosya bilgi yetersizliği olan hastalar çalışma dışında bırakılmıştır.Hgb değeri <12gr/dl olan hastalar anemik olarak kabul edilmiştir. Başlangıç Hgb değerleri ve tedavi sürecindeki son poliklinik başvuru Hgb değerleri kaydedilmiştir. Anemi etyolojisine yönelik hemogram parametreleri, serum demir, ferritin, total demir bağlama kapasitesi (TIBC), Mean corpuscular volüme (MCV), transferrin satürasyonu (TS), B12, değerlendirildi. İstatistik anlamlılık düzeyi olarak 0,05 alınmış ve p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiş ve hesaplamalarda SPPS (ver. PASW 18) programı kullanılmıştır.Bulgular: Solid tümörü olan kanser hastalarına yönelik 312 hastayla yaptığımız çalışmamızda anemi görülme oranı 38,8% (n=115) saptanmıştır. Anemisi olan kanser hastalarında ortalama Hgb düzeyi 10,6gr/dl olup hafif düzeyde anemik olan olgular (Hgb 10-12gr/dl) çoğunlukta saptanmıştır. Anemi saptanan kanser hastalarında medyan yaş 65 olup anemik olmayan hastalarla karşılaştırıldığında anlamlı olarak daha yüksek bulunurken, orta ve derin anemik hastalarda da (Hgb<10gr/dl) ortalama yaş 67 olarak anemik olmayan ve hafif anemisi olanhastalara göre anlamlı yüksek bulunmuştur (p=0,002, p=0,001). Anemisi olan olgularda tanı anında metastatik olma durumu, KT uygulanma oranı anemisi olmayanlara göre anlamlı yüksek saptanmıştır (p=0,04, p=0,006, p=0,01). KT tedavi sürecinde platin içerikli KT'nin uygulandığı genitoüriner (mesane ve jinekolojik kanser) kanserlerde anemi sıklığı anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p=0,005). Anemi etiyolojisine yönelik incelemede kronik hastalık anemisi daha sık görülmekle birlikte (n=65) demir eksikliği anemisi, B12 eksikliği, renal hastalığa bağlı anemi de gözlenmiştir. Meme kanseri tanılı hastalarda demir eksikliği görülme oranı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p=0,006).Sonuç:Kanser hastalarında tanı anında ve tedavi sürecinde anemi sıklığı ve sebeplerinin incelenmesine yönelik çalışmamızda; tanı anında yaş ve metastatik olup olmama durumunun, tedavi sürecinde ise kanser tipinin ve kemoterapi alıp almamanın anemi üzerine anlamlı etkisi görülmüştür. Tespit ettiğimiz bu bulguların kanser hastalarında anemi oranlarında farklılıklara sebep olabileceği kanısındayız.Anemi etyolojisine yönelik incelememiz sonucunda ise tedavi sürecinde kronik hastalık anemisi tüm kanser hastalarında daha sık olmakla birlikte, demir eksikliği anemisi meme ve gastointestinal kanserli olgularda genitoüriner ve akciğer maligniteli olgulara göre daha sık bulunmuştur. Anemi gelişiminin önlenmesi ve yönetiminin yapılabilmesi için sadece Hgb düzeylerine göre olan anemi değerlendirmesi yerine demir eksikliğinin de kanser hastalarında oluşturduğu olumsuz etkiler nedeni ile etyolojiye yönelik tetkiklerin daha ayrıntılı incelenmesini önermekteyiz.ANAHTAR KELİMELER: Anemi, kanser, prevelans, anemi etyoloji, kemoterapi, demir eksikliği

ABSTRACTIntroduction: Anemia is a hematologic clinical presentation that is frequently observed among cancer patients. The effects of the anemia on all systemic functions, emotional and cognitive functions and its negative effects on the life quality and survival of the patients are established. The etiology of anemia in cancer patients is explained via multifactorial reasons that consist of anemia secondary to cancer, systemic chemotherapy (CT), radiotherapy (RT) and the coexistence of chronic diseases. Determining the frequency and the causes of the anemia that accompanies cancer presentation, which includes various symptoms ranging from mild weakness to restricting daily activities, is important to increase the patient's life quality and survival and to determine the treatment management of the anemia.Tools and Method: The study includes 312 patients over the age of 18, who was admitted to the Oncology Clinic of Düzce University between January 2014 and June 2015. We have created data that includes demographic features, chronic illnesses, cancer types, stages, CT and RT for cancer, hematologic and biochemical tests for the etiology of anemia retrospectively in our study.Patients under the age of eighteen and patients with lack of information, such as clinic, laboratory and imaging, were excluded from the study.Patients who have an Hgb value of <12gr/dl were considered as anemic. Their initial Hgb values and their latest outpatient clinic admittance Hgb values over their treatment processes were recorded. For the etiology of anemia, hemogram parameters, serum iron, ferritin, total iron binding capacity (TIBC), mean corpuscular volume (MCV), transferrin saturation (TS) and B12 were evaluated. For the statistical level of significance, 0,05 was taken, p<0,05 was accepted statistically significant and SPSS (ver. PASW 18) program was used for the calculations.Findings: In our study that we have carried out with 312 patients who have cancer with solid tumor, the rate of incidence of anemia was determined as 38,8% (n=115). Mean Hgb level of cancer patients with anemia was 10,6 gr/dl and the presentations with mild anemia (Hgb 10-12gr/dl) was the majority. While the median age of cancer patients with anemia was 65 and found significantly higher than non-anemic patients, mean age of patients with moderate and deep anemia (Hgb<10gr/dl) was found significantly higher than the patients with mild anemia (p=0,002,vp=0,001). Among the presentations with anemia, the rate of metastatis and CT treatment at the point of diagnosis were significantly higher than the presentations without anemia (p=0,04, p=0,006, p=0,01). In the CT treatment process, the frequency of anemia with genitourinary cancers (bladder and gynecologic cancers) that are treated with platinum-containing CT was found significantly higher (p=0,005). While anemia of chronic disease was more frequently observed (n=65) in the screening of the etiology of the anemia, iron deficiency anemia, B12 deficiency and anemia related to renal disease were also observed. The rate of incidence of iron deficiency was found significantly higher in the patients with the diagnosis of breast cancer (p=0,006).Result:In our study, which mentions about analysis of incidence and causes of anemia in cancer patients during the diagnosis and treatment process, we presented that at the time of diagnosis the age and metastatic status and during the treatment process cancer type and receiving chemotherapy significantly affects the anemia in patients. According to our findings we believe that there may be differences in the incidence of anemia in cancer patients.As the result of our study of the etiology of anemia, while the anemia of chronic disease was the most frequent among all cancer patients in their treatment processes, iron deficiency anemia was more frequent in breast and gastrointestinal cancer patients than the patients with genitourinary and lung malignities. For the prevention of the development of anemia and its management, instead of the anemia evaluation only based on Hgb levels, we recommend the examination of etiology-based tests in more detail because of the negative effects of iron deficiency on the cancer patients.KEY WORDS: Anemia, cancer, prevelance, anemia etiology, chemotherapy, iron deficiency