Konut yerleşimlerinde dış mekan kullanımlarının sosyal etkileşim yönünden incelenmesi: TOKİ Atakent sitesi örneği (Ankara)

Abstract

ÖZETKentleşmenin hızlanmasıyla birlikte mekanlar ve sosyal ilişkiler giderek değişmektedir. Sosyal etkileşim, bireylerin birbiriyle ve çevreleriyle iletişim halinde bulunmasını, kültürel, davranışsal ve duyumsal bir alışveriş ortamının oluşmasını sağlamakta, mekan ise bu noktada önemli bir rol oynamaktadır. Araştırmalarda, mekansal ölçekte sosyalleşme, aile ilişkileri açısından konut ve/veya evde başlarken, toplumsal açıdan (diğer insanlar ile) konut yakın çevresinde başlamaktadır. Bu bağlamda konut yakın çevresi olarakta ifade edilebilecek dış mekan kullanımları sosyal etkileşim açısından önemli konu olmaktadır. Bu çalışmanın amacı TOKİ Atakent Sitesindeki dış mekan kullanımlarının sosyal etkileşimdeki rolünü belirlemek, bu süreçte sosyal etkileşimi etkileyen tüm faktörleri incelemek, dış mekan kullanımlarına ilişkin mevcut durumu irdelemek ve konut yakın çevresinde sosyal etkileşimi geliştirmeye yönelik öneriler geliştirmektir. Bu amaca yönelik olarak öncelikle kuramsal temeller ortaya incelenmiş, arazi ve anket çalışmaları yapılmıştır. Araştırmaalanı dış mekan kullanımlarına ilişkin mevcut durum irdelenerek, peyzaj projeleri güncellenmiş ve dış mekan kullanımları değerlendirilmiştir. Araştırma alanında insan-mekan-sosyal etkileşim ilişkisini ortaya koymak amacı taşıyan anket çalışması yapılmıştır. Anket, Kasım 2011-Mart 2012 tarihleri arasında % 95 güvenirlik düzeyi ve 0,05 örnekleme hatası ile 680 kişiye, rastgele seçim ve yüz yüze yöntemi ile uygulanmıştır. Anket formu 29 soru ve 3 bölümden (I. bölüm: kullanıcı demografik özelliklerine yönelik sorular; II. bölüm: konut seçimi, konut dış mekan kullanımı, memnuniyeti ve yeterliliği, komşularla etkileşimlerini belirlemeye yönelik sorular; III. bölüm: sosyal etkileşimi belirlemeye yönelik 37 değişkenin incelendiği soru) oluşturulmuştur. Anket sonuçları SPSS 18.00 programı ile bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir. Veri seti (veriler) tanımlayıcı istatistik, Faktör Analizi ve Tek Yönlü (Anova Varyans Analizi) ile analiz edilmiştir. Elde edilen veriler, kullanıcıların sitedeki dış mekan kullanımlarına ilişkin memnuniyet düzeyinindüşük olduğunu ve bu bağlamda dış mekan kullanımlarını yeterli bulmadıklarını, bu durumun dış mekan kullanımlarını olumsuz etkilediğini ve dış mekan kullanımlarının sosyal etkileşimde etkin bir rol oynayamadığını ortaya koymuştur. Çalışma sonucunda, Atakent sitesi dış mekan kullanımlarının sosyal etkileşimdeki rolünü geliştirmeye (güçlendirmeye) yönelik bazı öneriler getirilmiştir.Anahtar Sözcükler: Atakent Sitesi, Sosyal Etkileşim, Mekan, Dış Mekan Kullanımları, Ankara.

ABSTRACTSpaces and social relationships are gradually changing with the rapid urbanisation. Social interaction and people?s keeping contact with each other and with their environment bring about cultural, behavioural and satisfactory exchanges and the space, at that point, has an important role. According to the studies, socialisation on the spatial scale starts in the residence and/or house concerning family relations; however, concerning social relations (with other people), it starts within the immediate environment of the residence. In this context, outdoor usages, which can also be called the immediate environment of the residence, is an important subject from the aspect of social interaction. The purpose of this study is to demonstrate the role of the outdoor usages in TOKİ Atakent Site in the social interaction, to analyse all the factors affecting the social interaction during that stage, to show the present situation concerning the outdoor usages and to put forward suggestions to develop the social interaction within the immediate environment of the residence. For that purpose, first of all, theoretical basis were put forward, territorial and questionnaire studies were carried out. During the process of territorial studies, the present situation concerning the outdoor usages in the study area were put forward, the landscape projects were updated and the outdoor usages were evaluated. During the process of questionnaire studies, a questionnaire study was carried out to demonstrate the relationship between human-space-social interaction in the study area. The questionnaire was carried out between November 2011-March 2012 with %95 reliability level and 0,05 sampling error to 680 people with random selection and face-to-face method. The questionnaire form is composed of 29 questions and 3 parts ( I. Part: questions about the demographical features of the users; II. Part: questions concerning resident choice, residential outdoor usage, satisfaction and efficiency, interactions with neighbours; III. Part: a question with which 37 variables were analysed to social interaction). The results of the questionnaire were transferred to electronic environment with SPSS 18.00 program. The data set ( the data) were analysed with descriptive statistics, Factor Analysis and Unidirectional (Anova Variance Analysis). The data showed that the users? satisfaction concerning the outdoor usages in the site isn?t enough, they don?t think the outdoor usages are enough, this situation affects the outdoor usages negatively and, therefore, the outdoor usages can?t play an effective role in the social interaction. As a result of the study, some suggestions were put forward to develop (reinforce) the role of the outdoor usages in Atakent site in the social interaction.Keywords: Person, Social Interaction, Space, Outdoor Usages, Ankara.