Bolu Abant Gölü`nde su samuru (Lutra lutra L.)`nun habitat kullanımı

Abstract

Abant Gölü havzasında yürütülen bu çalışma ile; doğal türlerimizden olan, sucul alanlarda karaya bağımlı yaşayan, uluslararası koruma statüsüne sahip, ekolojik gösterge türü olarak bilinen sansargiller (Mustelidae) familyasından su samurunun (Lutra lutra) biyoçeşitlilik içerisindeki yerini koruyarak, geleceğe aktarılmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışma alanında su samurunun varlık durumu, populasyon düzeyi, tercihleri ve tehditleri araştırılmıştır. Alan kullanımını etkileyen habitat özellikleri ile tür arasındaki ilişkiler test edilmeye çalışılmıştır. Sansargiller familyasının tek sucul üyesi olan su samurunun gececil ve ürkek olması nedeniyle doğrudan gözlemlenmesi zordur. Bu nedenle çalışma alanı 500x500 metrelik 40 adet parsele ayrılarak her parseldeki farklı habitatlar değerlendirilmiş ve dolaylı gözlem metotları (fotokapan görüntüsü, ses, ayak-kuyruk izi, yuva girişi, dışkı-besin kalıntısı) ile veri elde edilmiştir. Su samuruna ait görüntü, dışkı, besin artığı, yuva girişi ve ayak izleri genellikle sucul alandan elde edilmiştir. Fotokapan çalışmalarında toplam 20 fotokapan ile 148 günde 171 noktada 337 görüntüde 403 su samuru sayılmıştır. Tek fotoğraf karesinde en fazla 4 birey görüntülenebilmiştir. Fotokapan ile gözlem yapılan gün sayısı ile tespit edilen birey sayısı arasında kuvvetli bir ilişki (R2=0.89) bulunmuştur. Aylara göre su samuru görüntülenme frekansı değerlendirilmiş (F3:99=1,37, P=0,28) türün Ocak ayında en fazla görüntülendiği Şubat-Mart-Nisan aylarında görüntülenme sayısının önemli ölçüde düştüğü belirlenmiştir. Haftanın farklı günlerinde su samuru görüntülenme sayısındaki değişim değerlendirilmiş, önemli bir fark bulunamamıştır (P=0.3769). Su samuru görüntülenme sayısı Cuma günleri en yüksek seviyede iken, Pazar günleri en düşük seviyeye düşmüştür. Türün tükettiği besinler adet olarak %41 balık ve %40 omurgasız türlerden oluştuğu tespit edilmiştir. Su samuru genellikle sucul bitki örtüsü bakımından zengin turbalık alanlarda tespit edilmiştir. Alanın su samuru taşıma kapasitesi; türün teritori davranışı ve elde edilen bütün bulgular ışığında çalışma sahasında yaşayan bir erkek üç dişi ve yedi yavru olmak üzere toplam 11 su samuru bireyinin yaşadığı ve türün alanda üreyebildiği tespit edilmiştir.

This study, carried out in Lake Abant Nature Park basin, aims at the preservation of the Eurasian otter (Lutra lutra), a semiaquatic mammal of the Mustelidae family. The otter is one of the species native to Turkey that lives on land at aquatic areas and has international protection status; it is crucial to recognize the importance of this species as a factor in biodiversity and to contribute to its survival. Accordingly, the status of the otter, its population level, its habits and the threats to the species were investigated in the Lake Abant area; the relationship between the habitat properties that affect the use of area and the survival of the species were examined. The otter, which is the only aquatic member of the Mustelidae family, is difficult to observe as a result of its nocturnal habit and its timidity. Therefore, the study area was divided into forty 500 x 500 meter plots, and different ecosystems in each plots were evaluated. Data were collected using indirect observational methods (photo-trap images, audio recordings, foot–tail tracks, nest entrance, stool-food residues). Images, stool-food residue, nest entrance, and footprints of the species were usually obtained from the aquatic area. In photo-trap studies using 20 photo-traps that yielded 337 images, 403 otters were counted in 148 days at 171 points. Up to 4 members could be displayed in a single photograph. A strong relationship was detected between the number of observation days and the number of detected individuals (R2=0.89). According to months, the otter encounter rate was evaluated (F3:99=1.37, P=0.28), and it was determined that the species was photographed mostly in January and that the encounter rates significantly decreased in February, March, and April. No significant differences were determined between the displaying frequency in weekdays (P=0.3769). The encounter rate was the highest on Fridays, whereas it decreased on Saturdays and was the lowest on Sundays. The otter feeds on 41% fish and 40% invertebrates. In terms of aquatic fauna, the otter was generally detected in areas rich in peat. Evaluating the otter-carrying capacity of the area in light of the territorial behavior of the species and other findings, it was determined that 1 male, 3 females, and 7 cubs—a total of 11 otters—can live and reproduce in the study area.