Büyük melen nehri havzasında peyzaj onarımı ve yönetim stratejilerinin geliştirilmesi

Abstract

İnsan müdahaleleri ile bozulan çevrenin onarılması 21. yüzyılın en önemli bilim ve sanat dallarından birisi olmaya aday olan doğa/biyo-teknik/peyzaj onarımının konuları arasındadır. Araştırmanın amacı havza ölçeğinde doğal ve insan müdahaleleri hakkında analiz ve değerlendirmeler yapılarak, bazı peyzaj onarım ve yönetim stratejilerinin geliştirilmesi, peyzaj onarımı çalışmaları kapsamında noktasal kararlar yerine üst ölçekli ve bütüncül kararların gerekliliğinin vurgulanmasıdır.Araştırma alanı 13 nolu Batı Karadeniz havzası içinde yer alan Büyük Melen nehri havzasının Düzce Efteni Gölü sulak alanı ve Karadeniz arasındaki su toplama alanını içermektedir. Büyük Melen nehri İstanbul'a içme suyu sağlayan Büyük Melen barajına su sağlaması nedeniyle ulusal olarak da önemlidir. Araştırmada havza ölçeğinde su geçirgenliği, potansiyel erozyon riski gibi peyzajın fonksiyonuna yönelik analizler gerçekleştirilmiştir. Ana nehir aksında alan kullanımlarına dayalı görsel peyzajlar belirlenerek her bir peyzaja ilişkin sorun ve çözüm önerileri ortaya konulmuştur. Araştırmada `Akarsu Yakın Çevresi Görsel Habitat Kalite Değerlendirmesi` formu oluşturularak arazide elde edilen verilerle, büro ortamında yapılan değerlendirmelerin birbiriyle uyumlu olup olmadıkları t testi ile 35 noktada test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda anlamlı bir fark bulunmamıştır.Sonuç olarak havza ve akarsu ana nehir aksına ilişkin yapılan değerlendirmelerden hareketle Büyük Melen havzasında, Mevcut arazi kullanımlarına ilişkin, Su kirliliği kontrol yönetmeliğine göre korunan alanlara ilişkin ve Ana nehir aksı çevresinde ve Alan kullanımına dayalı görsel peyzajlara ilişkin olmak üzere 3 ana başlıkta onarım stratejileri geliştirilmiştir. Ayrıca elde edilen bilgiler sonucunda bazı havza yönetim stratejilerinin geliştirilmesi sağlanmıştır. Tüm değerlendirmeler ışığında, havza ölçeğinde yapılacak peyzaj onarımı değerlendirmelerinin, ilgili havza içindeki farklı paydaşlara belirli görevler yükleyeceği ve sorunların koordinasyon içinde çözümlenebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Restoration of environment destroyed by human interference that is a candidate of being the most important science and art topic of 21st century is among the nature/ bio-technique/landscape restoration issues. Purpose of the researchers is to develop some landscape restoration and management strategies, to emphasize necessity of totalitarian lands instead of point lands within the scope of landscape restoration studies by making evaluations and analysis about the man-made and nature-sourced interferences in basin. Research field includes the catchment area between Düzce Efteni Lake wetland area in Big Melen river basin in West Black Sea basin and Black Sea. In addition to this, Big Melen River is really important for the nation because it is a water supply for Big Melen Dam supplying drinking water to İstanbul. In the research analysis were made aimed at the function of landscape such as water permeability in basin and risk of erosion. The problems and solution offers about each basin were presented by identifying visual landscapes based upon main river stem usage. In the research it is tested in 35 spot with t test whether data obtained from land and the evaluations made in office are correspond with each other by creating form of 'River Immediate Environment Visual Habitat Quality Evaluation'. As a result of the analysis it is found that there is no significant difference. As a consequence in Big Melen Basin with reference to the evaluations of basin and main river stem, strategies have been developed in 3 main title related to existing land usage, protected areas according to water pollution control regulations and around main river stem and visual landscapes based upon land usage. Apart from these, as a result of obtained information, developments of some management strategies are provided. In the light of all evaluations, it is precipitated that evaluations of landscape restoration in the basin will put certain responsibilities on different shareholders in the concerned basin and the problems will be solved together