Japon bahçesi tasarım kriterleri açısından Türkiye`deki bazı Japon bahçelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Çin kültürünün etkisiyle ortaya çıkan, bin yıldan daha eski kökleri bulunan Japon bahçeleri zaman içerisinde Japon kültürü ve benliğinin etkisi, Shinto inancı ve daha sonradan benimsenen Budizm dini felsefeleri, Japon bahçe sanatının kendine özgü bir stilinin oluşmasını sağlamıştır. Japon bahçeleri, doğal tasarım elemanlarını kullanarak, doğanın insan zihninde canlanan halinin, minyatürize edilmiş peyzajlar şeklinde bahçeye yansıtılmış hali olması nedeniyle oldukça eşsiz bir bahçe sanatıdır. İçerdiği sembolizm, felsefi kavramlar ve soyut ögeleri ile tüm dünya çapında büyük ilgi uyandırmaktadır. Japon bahçeleri tasarım elemanlarının malzeme, şekil, boyut, doku ve renk açısından çok çeşitli olmaları sebebiyle her bahçe örneğinde, o bahçeye ait eşsiz bir tasarım özelliği bulunabilmektedir. Kaya, çakıl ve kumun ağırlıklı olduğu bahçeler ve su ögeleri ve bitki kompozisyonlarının öne çıktığı farklı stillerinin bulunması nedeniyle Japon bahçelerinin çok geniş uygulama alanları bulunmaktadır. Bu çalışmada, Japon bahçe sanatının tasarım kriterleri, tasarım elemanları ve bu elemanların uygulanmasında kullanılan tasarım ilkeleri olarak belirlenmiştir ve bu bilgilerin ışığında Türkiye'de bulunan önemli Japon bahçesi örneklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Japon bahçelerinin kendi içinde farklılıkları, kullanılan tasarım elemanlarının sınıflandırmaları ve tasarımların amaçları irdelenmiştir. Araştırma kapsamında Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi Japon bahçesi, Konya Kyoto Japon Parkı ve İstanbul Baltalimanı Japon Bahçesi incelenmiş ve fotoğraflanmıştır. Bu gözlemler sonucunda belirtilen Japon bahçelerinin, literatür araştırması sonucunda elde edilen Japon bahçe sanatı özelliklerini ne ölçüde yansıttıklarını göstermesi amacıyla analitik rubrik yöntemi kullanılarak bir değerlendirme çalışması yapılmıştır. Bu değerlendirme sonucunda İstanbul Baltalimanı Japon bahçesinin 74 puan alarak Japon bahçe sanatını çok iyi derecede temsil ettiği, Konya Kyoto Japon Parkı 69 puan ve Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi Japon Bahçesi 61 puan alarak iyi derecede temsil ettikleri sonucuna varılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda yorumlar ve öneriler sunulmuştur.

Japanese gardens have roots older than a thousand years with the earliest examples seen with Chinese influence, over time with the influence of Japanese culture and mythology, Shinto belief, and later adopted Buddhist philosophies, have created a unique style of garden art. This is quite unique garden art, using natural design elements, as the nature visualized in the human mind is reflected in the garden with form of miniature landscapes. Its use of symbolism, philosophical concepts, and abstract elements has attracted great interest all over the world. Japanese gardens can have a unique design feature for each garden, because the design elements are very diverse in terms of material, shape, size, texture and color. Japanese gardens have different styles with a wide range of applications due to using rocks, gravel, sand and use of water elements and different styles of plant compositions in their designs. In this study, it is aimed to determine design criteria of Japanese garden art in context of design elements and design principles used in the application of these elements and examination of important Japanese garden examples in Turkey in the light of this information. Within the scope of the research Kaman Kalehöyük Archeology Museum Japanese Garden, Konya Kyoto Japanese Park and Istanbul Baltalimanı Japanese Garden has been examined and photographed. An evaluation analysis using analytic rubric method has been carried out showing the extent of representation of the characteristics of Japanese garden art of the mentioned Japanese gardens in Turkey. As a result of this evaluation, Istanbul Baltalimanı Japanese Garden has received 74 points that corresponds to very good representation, Konya Kyoto Japanese Park has received 69 points and Kaman Kalehöyük Archeology Museum Japanese Garden has received 61 points which corresponds to good representation of Japanese garden art. Comments and suggestions have been made in the direction of the results obtained.