Açık ve yeşil alanların kentsel yaşam kalitesine etkisinin belirlenmesi: Sancaktepe örneği

Abstract

Kentsel çevrelerin mekânsal ve işlevsel bir öğesi olan yeşil alanlar, yaşam kalitesine etki eden bileşenlerden biridir. Yeşil alanların fiziksel aktivite düzeyi ve sosyal yaşam konuları üzerinden kentsel yaşam kalitesine etkileri bulunmaktadır. Bu çalışmada yeşil alanların sosyal bütünleşme ve konut çevresi konuları çerçevesinde yaşam kalitesine olan etkileri araştırılmıştır. Yeşil alanların yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve yaşam kalitesinin arttırılması noktasında kentsel yeşil alanlarının öneminin ortaya konması bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu bağlamda ilk olarak yeşil alanlar ve yaşam kalitesi konuları üzerine litaratür araştırması yapılmıştır. Yeni kentleşmekte olan yeşil alan rezervlerinin çokluğuyla dikkat çeken İstanbul ili Sancaktepe ilçesi çalışma alanı olarak seçilmiştir. Çalışma alanı yapı gelişim süreci ve yapı yoğunluklarına göre 4 bölgeye ayrılmıştır. 4 konut bölgesi içerisindeki yeşil alanların mevcut durumu bir envanter oluşturacak şekilde ortaya konulmuştur. İlçe nüfusu yeşil alan büyüklükleri ile karşılaştırılarak kişi başına düşen yeşil alan miktarları tespit edilmiş ve sonuçlar imar normları ile kıyaslanmıştır. Çıkartılan envanterler ışığında Sancaktepe'nin yeşil alan gereksinimi değerlendirilmiştir. Ayrıca yeşil alan envanteleri hazırlanan 4 konut bölgesinde anket çalışması yapılmıştır. Bu bölgelerde yaşayanların sosyo ekonomik farklılıkları ve yeşil alan kullanım farklılıkları ile bölgelerdeki yeşil alan varlığı arasında ilişki olup olmadığı istatistiki yöntemlerle analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde yeşil alanlar imar normlarıyla karşılaştırılarak yeterlilikleri ve bölgelere göre farklılıkları değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçları ışığında çalışmanın başında kurulan hipotezlerin doğrulukları yorumlanmış bu bağlamda yeşil alanların yaşam kalitesine olan etkileri değerlendirilmiştir. Sonuç olarak yeşil alanların alansal büyüklükleri bakımından geliştirilmesinin yaşam kalitesinin artırılmasında önemli bir etken olduğu fakat tek başına yeterli olamayacağı görülmüştür. Yeşil alanların yaşam kalitesine sağladığı katkılar, yeşil alanların varlığıyla, yeşil alanların bulundukları çevre ile kurduğu mekânsal ilişkiler aracılığıyla ve yeşil alanların sosyal ve fiziksel aktivite alanlarının sağladığı olanaklar aracılığıyla oluşmaktadır. Özellikle konut çevresindeki yeşil alanların o konut alanına sağladığı mekânsal ve sosyal katkılar yaşam kalitesinin yükseltilmesinde etkili olmaktadır.

Green spaces, a spatial and functional element of urban environments, are one of the components that affect the quality of life. Green spaces have effects on urban life quality by means of the physical activity level and social life. In this study, the effects of green areas on the quality of life within the framework of social integration and housing environment issues were examined. The main purpose of this study is to emphasize the significance of urban green areas in order to determine the effect of green areas on the quality of life and to increase the quality of life. In this context, first of all a literature search was carried out about green areas and quality of life. The district of Sancaktepe in the province of İstanbul, attracting attention with its great number of green areas and being in the process of urbanization has been selected as the study area. The study area was divided into 4 regions according to the structure development process and structure density. The current situation of the green areas in 4 residential areas has been revealed as an inventory. The amount of green area per capita was determined by comparing the population of the district with the size of the green areas, and the results were compared with the zoning norms. The green space requirement of Sancaktepe was evaluated within the light of the inventories prepared. In addition, a survey was conducted in 4 residential areas where green area inventories were prepared. Statistical methods have been used to analyze whether there is a relation between socio- economic differences and green area utilization of residents in these regions and green area presence in the regions. In the conclusion part, the green areas were compared with the zoning norms. The sufficiency of the green areas and their differences according to the regions were evaluated. The validity of the hypotheses established at the beginning of the study was interpreted in the light of the results of the study and the effects of the green areas on the quality of life were evaluated within this context. As a conclusion, it has been seen that the improvement of green areas in terms of their spatial size is an essential factor for increasing the quality of life however it cannot be adequate only by itself. The contributions of green areas to the quality of life are established by means of the presence of green areas; the spatial relations formed between the green areas and their surroundings and the opportunities of physical and social activities in green areas. Especially, the spatial and social contributions provided by the green spaces around the residential area are effective in terms of increasing the quality of life.