Farklı ortamlarda aşılanan ceviz (Juglans regia L.) çeşitlerinin tutma başarısı

Abstract

Cevizin önemli gen merkezlerinden birisi de Türkiye olmasına karşın üretim ve ihracatta maalesef istenen düzeye ulaşılamamıştır. Ülkemizdeki kabuklu ceviz üretiminin iç piyasadaki talebi karşılayamadığı bilinmektedir. Son yıllarda devletin vermiş olduğu teşvikler nedeni ile özel sektörün ceviz üretimine yönelik kapama ceviz bahçeleri kurmak istemesi üzerine özellikle sertifikalı aşılı ceviz fidanına talebi artırmıştır. Bu çalışmada ceviz fidanına olan talebi karşılamak amacı ile aşılı ceviz fidanı üretimi için Taraklı cevizine en iyi uyum sağlayan ceviz çeşitlerinin belirlenmesi ve en uygun aşı kaynaştırma ortamlarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Taraklı yöresinde doğal olarak yetişen cevizlerden 2016 yılında toplanan tohumlar kullanılmıştır. Tohumların bir kısmı 20x35 cm boyutlarında polietilen tüpler ekilmiştir. Tüp harcı olarak 1:1:1 oranında orman toprağı, torf ve perlit kullanılmıştır. Tohumlar Düzce Orman Fidanlığında ekim yastıklarına ekilmiştir. 2 yaşına gelen yabani ceviz fidanlarına aşılama çalışmalarında kullanılmıştır. Bu yabani ceviz fidanlarına 9'u yerli (Yalova1, Yalova3 Yalova4, Şebin, Kaman, Kaplan, Oğuzlar, Sapanca ve Bilecik) ve 6'sı yabancı (Fernor, Franquette, Fernette, Pedro, Chandler, Ronde) olmak üzere toplam 15 farklı ceviz çeşidi aşılanmıştır. Çalışmada üç farklı ortam kullanılmıştır. Bunlar sıcaklığı ve nemi kontrol edilebilen (24 °C'de ve %60-70 nem) otomatik sera, sıcaklığı kontrol edilemeyen sera ve dış ortam (açık alan ekim yastığı) kullanılmıştır. Aşı çalışmaları 21-22 Nisan 2018 tarihinde yapılmış ve tutan aşıların kontrolleri 40 gün sonra yapılmıştır. Çalışma sonucunda ceviz çeşitlerine göre en uygun aşı kaynaştırma başarısı %82,72 kontrollü seralarda olmuştur. En düşük başarı oranı ise %52,12 ile dış ortamlarda elde edilmiştir. Tutma başarısı en yüksek olan çeşitler ise sırasıyla Oğuzlar 77 (%80,92), Chandler (%76,66), Fernette (%72,96), ve Franquette (%72,22) çeşitlerinde elde edilmiştir. En düşük tutma başarısı ise sırasıyla Şebin (%45,21), Ronde (50,55) ve Bilecik (%52,59) çeşitlerinde elde edilmiştir. Ortam ve çeşit etkileşimleri incelendiğinde ise Franquette çeşidinin kontrollü ortamdaki aşılarının tamamı (%100) tutmuştur. Fakat açık arazide Ronde de montiac çeşidinde ise %20'lik bir başarı elde edilmiştir. Bu sonuçlara göre; ceviz aşılamaları için yetiştirme ortamı olarak kontrollü (24-27 derece %60-90 aralığında nemli) ortamlar önerilebilir. Ancak kontrollü ortam sağlanamıyorsa bahar döneminde günlük ortalama sıcaklıkların en azından 20 derecenin üzerinde olduğu zamanlarda aşılama yapılması önerilebilir. Ayrıca çöğür(altlık) olarak Taraklı orjinli Anadolu cevizleri kullanılacaksa Oğuzlar, Chandler ve Franquette çeşitlerinin kullanılması önerilebilir.Anahtar sözcükler: Ceviz, Aşı, Ortam.

Although one of the most important gene centers in Europe is Turkey for walnut, unfortunately, Turkey has not reached the desired level of production and exportation. In recent years, production has failed to meet walnut demand in the domestic market. Also, walnut exportation has been increasing year by year. In this context, Turkish Government incentives to the private sector for the production of certified walnut saplings gains importance. In this study, it is aimed to determine the most suitable walnut varieties which are best suited to combed walnut for the production of grafted walnut seedlings in order to meet the demand for walnut seedlings and to determine the most suitable grafting fusing environments. In this study, the seeds collected in naturally growing walnuts in Taraklı region for 2016. A part of the seeds were planted in polyethylene tubes measuring 20x35 cm. 1: 1: 1 ratio of forest soil, peat and perlite in tube mortar used. Seeds were sown on planting seedbed in Duzce Forest Nursery. It has been used in grafting studies on wild walnut seedlings which are 2 years old. A total of 15 walnut varieties were used to graft to the two years old wild walnut seedlings. The grafting was carried out on 21-22 April 2018. The grafted materials obtained from 9 native (Yalova1, Yalova3, Yalova4, Şebin, Kaman, Kaplan, Oguzlar, Sapanca and Bilecik) and 6 nonnative (Fernor, Franquette, Fernette,Pedro, Chandler, Ronde) varieties. They are used for automatic greenhouse temperature and humidity controllable (24 ° C and 60-70% humidity), uncontrollable greenhouse and outdoor (outdoor planting seedbed). Grafting studies were performed on 21-22 April 2018 and the graftings were checked for 40 days later. The grafting success was counted on 30-31 May 2018. The highest grafting success rate was 82.72% in control greenhouse in walnut varieties, while the lowest success rate was obtained in open fields with 52.12%. The highest grafting successes were Oğuzlar77 (80,92%), Chandler (76,66%), Fernette (72,96%) and Franquette (72,22%), Ronde (50,55%) and Bilecik (52,59%) varieties, respectively. When the environment and variety interactions were examined, all of the vaccines of Franquette cultivars in the controlled environment (100%) were kept. However, 20% success was achieved in Ronde de montiac cultivar in open field. According to these results; for walnut grafting, controlled (24-27 degrees 60-90% moist) environments can be recommended as growing medium. However, if a controlled environment cannot be provided, vaccination may be recommended when the average daily temperature is at least 20 degrees in the spring. In addition, Oguzlar, Chandler and Franquette varieties can be used if seedling rootstock Anatolian walnuts are used as litter.Keywords: Graft, Walnut, Juglans regia.