Kurşun ve kadmiyumun kayacık (Ostrya carpinifolia Scop.) fidanlarının morfolojik ve biyokimyasal özelliklerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, kitlesel fidan üretimine yardımcı olmak amacıyla kurşun ve kadminyumun kayacık (Ostrya carpinifolia Scop.) fidanlarının morfolojik ve biyokimyasal gelişimine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye'de doğal olarak bulunan kayacık (Ostrya carpinifolia Scop.), Avrupa'da Değerli Yapraklılar ağına göre öncelikli türler arasında yer almaktadır. Türkiye'de bugüne kadar oldukça ihmal edilmiş bir orman ağacı türüdür. Bu çalışmada; Türkiye'de doğal yayılış gösteren 5 farklı popülasyondan (Akseki, Adana, Finike, Kastamonu, Düzce) elde edilen fidanlara 2 farklı ağır metal (Cd ve Pb) ve 3 farklı doz (150, 300 ve 750 ppm) uygulanmıştır. Uygulanan ağır metallerin morfolojik ve biyokimyasal karakterlerine etkileri araştırılmıştır. Uygulamalar, 12x25 boyutlarındaki tüplere ekilmiş 1 yaşındaki kayacık fidanlarına yapılmıştır. Tüp harcı 1:1:1 oranlarında orman toprağı + torf + perlitten oluşturulmuştur. Uygulama her 15 günde bir tekrarlanmış ve 5ay (Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim) sürmüştür. Vejetasyon süresi boyunca her ay sonunda fidanların prolin ve karbonhidrat miktarlarının ölçümünün yanı sıra çap ve boy ölçülerek kıyaslanmıştır. Sonuç olarak, her iki ağır metal kullanımında da ağır metal dozu arttıkça çap ve boy artışında azalma meydana gelmiştir. Ayrıca popülasyon bazında tüm ağır metal uygulamarı sonucunda en fazla boy büyümesi Akseki orjininde görülürken en fazla çap gelişimi ise Adana orjininde görülmüştür. Tüm aylarda 750 ppm doz Cd ve Pb uygulamalarında en iyi boy gelişimi Adana popülasyonunda en düşük boy gelişimi ise Düzce popülasyonunda ölçülmüştür. Çap gelişimi 750 ppm doz Cd uygulamarında en yüksek Adana orjininde, 750 ppm doz Pb uygulamarında ise en yüksek Akseki orjininde ölçülmüştür. Biyokimyasal özellikler incelendiğinde Prolin ve karbonhidrat miktarlarının popülasyonlar arası ağır metal kullanımına göre faklılıklar oluşmuştur. Her iki ağır metal uygulamalarında ağır metal dozu arttıkça prolin ve toplam çözünebilir karbonhidrat miktarının arttırdığı görülmüştür. Ayrıca tüm ağır metallere göre popülasyonlar arası kıyaslandığın da en fazla prolin ve toplam karbonhidrat miktarı Finike popopülasyonunda ölçülmüştür. Tüm aylara bakıldığında 750 ppm doz Cd uygulamalarında en yüksek prolin miktarı Finike Popülasyonlarında, 750 ppm doz Pb uygulamalarında ise en yüksek prolin miktarı Kastamonu popülasyonunda ölçülmüştür. 750 ppm doz Cd uygulamalarında Toplam Çözülebilir karbonhidrat miktarı en fazla Finike popilasyonunda ölçülürken, 750 ppm doz Pb uygulamalarında ise en yüksek karbonhidrat miktarı ise Adana popülasyonunda ölçülmüştür.

In this study, the effect of lead and cadmium on the morphological and biochemical development of European hop-hornbeam (Ostrya carpinifolia Scop.) was investigated. European hop-hornbeam naturally found in Turkey (Ostry carpinifolia Scop.), is among the priority species by the Precious Petals network in Europe. Turkey is a forest tree species rather neglected so far. In this study; five from different populations naturally occurring in Turkey (Akseki, Antalya, Finike, Kastamonu, Duzce), two different heavy metal (Cd and Pb) and three different doses (150, 300 and 750 ppm) were used. The effects of applied heavy metals on morphological and biochemical characteristics were investigated. Applications were made to 1 year old rock seedlings planted in 12x25 tubes. Tube mortar is composed of 1: 1: 1 ratio of forest soil + peat + perlite. The administration was repeated every 15 days and lasted for 5 months (June, July, August, September and October). At the end of each month during the vegetation period, the proline and carbohydrate amounts of the seedlings were measured as well as the diameter and height were compared. As a result, the increase in diameter and length decreased as heavy metal dose increased in both heavy metal use. In addition, the highest height growth was observed in Akseki origin and the largest diameter development was observed in Adana origin as a result of all heavy metal applications on population basis. The best height development was observed in the Adana population and the lowest height development was observed in the Düzce population in Cd and Pb applications at 750 ppm doses in all months. Diameter development was measured at the highest Adana origin in 750 ppm dose Cd applications and at the highest Akseki origin in 750 ppm dose Pb applications. Biochemical properties of proline and carbohydrate amounts of heavy metal use in different populations were different. It was found that proline and total soluble carbohydrate amount increased as heavy metal dose increased in both heavy metal applications. In addition, the highest amount of proline and total carbohydrates were measured in the Finike population when compared to all heavy metals. In all months, the highest proline content of 750 ppm dose Cd was measured in Finike Populations and the highest proline content of 750 ppm dose Pb was measured in Kastamonu population. Total soluble carbohydrate amount was measured in Finike population in 750 ppm dose applications, while the highest carbohydrate amount was measured in Adana population in 750 ppm dose Pb applications.