PTT Mekteb-i Âlisi: 1910-1934

Abstract

19. Yüzyılın ikinci yarısında icat edilen telgraf kısa zamanda dünyaya yayılarak haberleşme sisteminde yeni bir çağı açmıştır. Daha önce sadece mektupla sağlanan iletişim, telgrafla elektrik akımları kullanılarak çok daha hızlı bir şekilde sağlanabilmiştir. Osmanlı Devleti'nde ise ilk telgraf hatları Kırım Savaşı (1853-1856) sırasında müttefik devletler tarafından kurulmuştur. Zamanla yeni telgraf hatlarının tesisi ve yeni açılan merkezlerin haberleşmeyi artırması, Osmanlı Posta ve Telgraf İdaresi için buralara gönderilecek eleman yetiştirilmesini gerektirmiştir. Bu amaçla 1910 yılında açılan ve 1934 yılına kadar eğitim öğretim faaliyetlerine devam eden PTT Mekteb-i Âlisi, Posta Telgraf Teşkilatının idari personel ve teknik eleman ihtiyacını karşılamıştır. PTT Mekteb-i Âlisini günümüz anlamıyla mesleki eğitim veren meslek yüksekokulları kapsamında değerlendirmek mümkündür. Bu okulun açılmasında ve yönetilmesinde Darüşşafaka mezunlarının önemli katkıları olmuştur. Okul Türk siyasi, edebiyat, resim, matematik ve astronomi alanında önemli çalışmalar yapmış ve eserler vermiş kişileri bünyesinde barındırmıştır. Bu çalışmada PTT Mekteb-i Âlisinin eğitim-öğretim faaliyetleri, eğitim kadrosu ve mezun öğrencileri incelenmiştir. Bu amaçla okulun kayıtlarının tutulduğu Mekteb-i Âli Defterleri, Posta ve Telgraf Mektebine Mahsûs Talimâtnâme, öğrencilere ait PTT Genel Müdürlüğünde bulunan özlük dosyaları ile çeşitli kaynaklar araştırılmıştır.

Telegraph which was invented in second half of the 19.century has opened new era at communication system by spreading across the world in a short span of time. The communication which was previously provided by only letter has begun to be provided by telegraph using electrical current. The first telegraph lines were installed during Crimean War (1853-1856) by allied powers at Ottoman Empire. Because of the establishment of new telegraph lines and opening of new offices that caused increasing in communication, it was required to train employee to send new offices for Ottoman Post and Telegraph Organization. PTT Mekteb-I Âli which was opened in 1910 and continued training facilities until 1934 satisfied the need of administrative and technical personnel of Ottoman Post and Telegraph Organization. It is possible to evaluate PTT Mekteb-I Âli as vocational high school in today?s context. Also, Darüssafaka graduates made great contribution to opening and administration of this school. PTT Mekteb-I Âli embodied in itself important persons who made great works in the area of politics, literature, painting, mathematics and astronomy. At this thesis, PTT Mekteb-I Âli?s training activities, teaching staff and graduate students was examined. For this purpose, Mekteb-I Âli?s Records, Posta ve Telgraf Mektebine Mahsûs Talimâtnâme and students personal files available at Turkish Post and various resources was investigated.