Sırduu Sandık/Comoktor (Sihirli Sandık/Masallar) adlı Kırgızca masal kitabı (metin ve inceleme)

Abstract

Çalışma, `Sırduu Sandık/Comoktor (Sihirli Sandık/Masallar) Adlı Kırgızca Masal Kitabı (Metin ve İnceleme)` Adını taşımaktadır ve kitapta yer alan metinlerin Türkiye Türkçesine aktarımı, bu metinlerin tip sıralaması ve motif yapılarının incelenmesinden oluşmaktadır. Bu çalışma, Kırgızların sözlü kültür unsurlarından `masallar` üzerinde durularak, Kırgız masallarını Türkiye'de tanıtmak ve bu alanda yapılan çalışmalara bir yenisini daha eklemek niyetiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın kapsamını halk anlatılarından `masallar`, sınırlılığını `Kırgız masalları` oluşturmakta olup örneklemi ise `Sırduu Sandık/Comoktor (Sihirli Sandık/Masallar)` Adlı masal kitabında yer alan masal metinleridir. Araştırmaya, ilk olarak kitaptaki masal metinlerini Türkiye Türkçesine aktarmakla başlanmıştır. Masalların çevirisi yapılırken Kırgızca sözlüklerden faydalanılmıştır. Ayrıca konuyla ilgili kaynak taraması yapılmıştır. Çalışmada metin merkezli halk bilimi kuramlarından `Tarihi Coğrafi Fin Metodu` kullanılmıştır. Masalların tip sıralaması yapılırken W. Eberhard-Pertev Naili Boratav'ın çalışması ve Antti Aarne-Stith Thompson tarafından hazırlanan çalışma esas alınmıştır. Masalların motif yapıları ise, Stith Thompson tarafından hazırlanan Motif Indeks'e göre incelenmiştir. Araştırmanın sonunda Kırgız masallarının motif bakımından çok zengin olduğunu, masal tiplerinin ise Türk masal tipleriyle benzerlik gösterdiğini tespit ettik. Elbette ki çok sayıda masala sahip olan Kırgız Türklerinin hazine değerindeki masallarının küçük bir bölümünü Türkiye'de tanıtmaktan dolayı mutluyuz.Anahtar Kelimeler: Kırgız Türkleri, Sırduu Sandık, masal, motif, tip.

The study is titled `Magic Chest/Tales Called Book of Kyrgyz Tale (Text and Analysis)` and consists of the transfer of the texts existing in the book to Turkish, genre sequencing of these texts and examination of the motif structures of them. This study has been carried out with the aim of introducing the Kyrgyz tales in Turkey by putting emphasis on `tales` from the oral culture elements of Kyrgyz and adding a new one to the studies carried out in this area. `Tales` from the folk narrations comprise the scope of the search, `Kyrgyz tales` comprises its limitedness, and the sample of it, they are the tale texts included in the tale book Named `Sırduu Sandık/Comoktor (Magic Chest/Tales).The research has been started by first transferring the tale texts of the book to Turkish of Turkey. Kyrgyz words were used in translation of the tales. In addition, literature review relating to the subject was made. `Historical Geography Finnish Method` from text based folklore theories was used in the study. The study of W. Eberhard-Pertev Naili Boratav and the study prepared by Antti Aarne-Stith Thompson were taken as a basis in the genre sequencing of the tales. The motif structures of the tales were researched according to the `Motif Index` prepared by Stith Thompson. In the end of the study, we determined that the Kyrgyz tales are very rich in terms of motifs and the genres of their tales have similarities with Turkish tale genres. Naturally we are happy to introduce in Turkey a small part of the most valuable tales of the Kyrgyz Turks who have many tales.Keywords: Kyrgyz Turks, Sırduu Chest, tale, motif, genre.