Balanced Scorecard`in kütüphane ve bilgi merkezlerinde uygulanabilirliği: Erzurum Teknik Üniversitesi örneği

Abstract

Gün geçtikçe bilgi hizmetleri ve teknoloji de yaşanan gelişmeler kurumlar için hem yerel hem de küresel rekabet ortamı doğurmuştur. Değişimin en çok etkilediği alanlardan olan kütüphanelerde bu yarışın içinde yer almaktadır. Benzerlerinin önüne geçebilme ve tercih edilebilir olma adına ürün ve hizmetlerini geliştirmesi gerekmektedir. Bunun yolu da şüphesiz ki öz denetimden geçmektedir. Geleneksel yönetim anlayışına farklı bir bakış açısı getiren performans ölçüm modelleri kurumun başarı düzeyinin belirlenmesi ve iyileştirilmesi amacıyla ortaya çıkmıştır. Kütüphanelerin başarısız olmasının nedenlerinden birinin de şüphesiz performans ölçümüne gereken önemin verilmemesidir. Çalışma da başlangıçta özel kurumlar için geliştirilen daha sonra kâr amacı gütmeyen kurumlarda da uygulanmaya başlanan Balanced Scorecard performans ölçüm modelinin kütüphanelerde uygulanabilirliği araştırılmıştır. Bu model kütüphane ve bilgi bilimi alanında Türkiye'de henüz çok yeni bir yaklaşım olmasına karşın kütüphanelerinde birer hizmet işletmesi olduğu anlayışından yola çıkılarak kütüphanelerde de uygulanabilir olduğu düşünülmektedir. Çalışmada performans kavramı, performansın ölçümü, performans ölçüm modellerinin özellikleri, Balanced Scorecard (BSC) performans ölçüm modeli ve boyutları, BSC ve kütüphaneler arasındaki ilişki, BSC'nin uygulanması ve ETÜ (Erzurum Teknik Üniversitesi) için BSC performans tablosu oluşturulması konuları ele alınmıştır. Çalışmanın amacı BSC'yi kütüphanelerde kullanılabilirliği bakımından tanıtmak ve ETÜ Kütüphanesi örneğiyle de kütüphanelerde uygulanabilirliğini ortaya koymaktır. Bu anlamda çalışmanın bundan sonraki uygulamalara yol göstereceği düşünülmektedir.Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Teorik bölümlerin oluşturulmasında `kaynak tarama` yönteminden ve uygulamaya ilişkin verilerin elde edilmesinde `görüşme tekniği` ve `gözlem` tekniğinden faydalanılmıştır. `ETÜ Kütüphanesinin bir performans ölçüm modelini benimsemesi, kurumun hizmet kalitesini ve kullanıcı memnuniyetini arttırmada yararlı ve gereklidir` şeklinde oluşturulan hipotez çalışma sonunda doğrulanmıştır.ETÜ Kütüphanesi için hem alışılmışın dışında bir uygulama olması ve daha önce bir örneğinin bulunmaması hem de personel eksikliğinden dolayı uygulanmasının zor olabileceği öngörülmektedir. Ancak gerek üniversitenin ve kütüphanesinin yeni olması gerekse neden-sonuç mantığı içerisinde ilerleyen bir model olmasından dolayı kurumun başarısını arttıracağı beklenilmektedir.

Day by day development experienced in information services and technology have created both local and global competition for institutions. The libraries that are most affected by change are also in this race. It is necessary to develop products and services in order to be able to avoid similarities and to be preferable. There is no doubt that this way goes through self-control. Performance measurement models that bring a different perspective to the traditional management approach have emerged in order to determine and improve the success level of the institution. One of the reasons for the failure of libraries is undoubtedly not being given due importance to performance measurement. The study has investigated the applicability of the Balanced Scorecard performance measurement model, which was originally developed for private institutions and then implemented in nonprofit organizations, in libraries. Although this model is still very new approach in the field of libraries and information science in Turkey, at the basis of the understanding that libraries are also business services, it is thought that it is also be applicable in libraries. In the study, the concept of performance, performance measurement, features of performance measurement models, Balanced Scorecard (BSC) performance measurement model and dimensions, relationship between BSC and libraries, implementing BSC and creation of BSC performance table for ETU (Erzurum Technical University) are discussed. The aim of the study is to promote the BSC in terms of its availability in libraries and to demonstrate its applicability in libraries with the ETU Library sample. In this sense, it is thought that this study will lead to the future applications.The study was conducted by using the descriptive research design, among the qualitative research methods. The `reference screening` technique was used for the theoretical sections, the `interview technique` and the `observation technique` were used was application-specific data collection. The hypothesis that the `Adoption of a performance measurement model in ETU library is beneficial and necessary to increase the quality of service of the institution and to raise user satisfaction` was confirmed at the end of the study.It is foreseen that it may be difficult to implement it to the ETU Library due to the fact that both it is an unusual application and there is lack of a sample and lack of personnel. However, it is expected that it will increase the success of the institution because the university and its library are new as well as it is a model progressing within reason-result logic.