XIX. yüzyılda Osmanlı-Rus münasebetleri

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi XIX.YUZYILDA OSMANLI-RUS MÜNASEBETLERİ Talat AKTAŞ Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü 1999,Sayfa:269 Rusya'nın, Osmanlı Devleti ile olan münasebetleri 1492'deki ticari ilişkilerle başlamış ve XX.yüzyılın başlarına kadar şiddetli mücadelelerle devam etmiştir. XVI.yuzyildan itibaren dengeler devamlı Osmanlı Devleti'nin aleyhine olmuştur. XIX. Yüzyılın başlarında Rusya'ya karşı kaybettiği topraklan geri almak için savaşa giren Osmanlı Devleti, bu toprakları alamadığı gibi, yeni topraklar da kaybetmiştir. Bundan sonra Rusya; Osmanlı Devleti'nin içinde gelişen olayları iyi değerlendirerek, kendi lehine bir takım imtiyazlar elde etmeye çalışmıştır. Kırım Savaşında Osmanlı Devleti'ne ve müttefiklerine yenilen Rusya; Paris Antlaşmasını imzalamıştır. Paris- -Antlaşmasının kendisine yüklediği şartları; ne mazideki haklarının tasfiyesi, ne de istikbal için hayal ettiği tasarılarının bir tahdidi olarak kabul etmeyen Rusya; Avrupa'da uygun şartlar yer alıncaya kadar, boşa vakit geçirmek istememiş ve çalışmalarını üç noktada toplamıştır: Dahilde ıslahatlar yaparak, Balkanlar' da Panislavizm fikrini yaymaya çalışmıştır.Kafkaslar'da ve Türkistan'da da Türkler aleyhine toprak kazançları elde etmiştir. 1871 'de Paris Antlaşmasının Karadeniz ile ilgili hükümlerini tek taraflı olarak tadil eden Rusya; 1876'da da Balkan milletleri arasında isyan ateşini254 körüklemiştir. Osmanlı Devleti bu isyan ateşini söndürmede başarılı olunca da, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etmiştir.Böylece 93 Harbi başlamıştır. Bu savaşta Rusya' mn amacı; Balkanlar' da Rus nüfuzunu temin etmek ve uzak hedef olarak da Boğazlar'ı ve İstanbul'u ele geçirmekti. Savaş Osmanlı Devleti'nin yenilgisiyle neticelenince, Rusya Ayastafenos antlaşmasıyla bu amaçlarına ulaşmak üzereydi ki,Avnıpa Devîetleri'nin menfaatleri zedelenince; Berlin Konferansının toplanmasını ve bu konferans sonunda `Berlin Antlaşması`mn imzalanmasını sağladılar.Bu antlaşma ile `Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğüne saygı` ve `içişlerine müdahale etmeme` prensipleri ortadan kaldınlmış,Osmanh Devleti'nin hükümranlık haklan elinden alınmıştır. Berlin Antlaşmasından sonra Osmanlı Devleti'nin iç ve dış siyaseti, bu antlaşmanın şartlarına göre tanzim edilmiştir. Osmanlı Devleti, Rusya' mn Boğazlar ve İstanbul üzerindeki isteklerinden hiç bir zaman vazgeçmediklerini daima gözönünde bulundurarak, Rusya ile savaşmaktan kaçınmıştır. Ortaya çıkan anlaşmazlıklar ise, Rus menfaatlerine aykırı olmamak kaydıyla,diplomatik yollarla halledilmiştir.Bu anlaşmazlıkların halledilmesinde, Almanya'nın Osmanlı Devleti'nin yanında yer almasının önemli bir rolü olmuştur. Sonuç olarak `xıx.yüzyılda Osmanlı-Rus münasebetleri` hakkında şunu söyleyebiliriz; bu dönemde Osmanlı Devleti'nin siyasi ve ticari alanda büyük kayıpları olmuş ve Rusya'ya çok önemli tavizler verilmiştir. Rusya' mn, Osmanlı Devleti'ne ve Türkler' e yönelik bu politikaları XX.yüzyılda da devam etmiş, Osmanlı Devleti'nin dağıldığı sırada, Rus Çarhğı'nın çöküşü, Rusya' mn `sıcak denizlere inme` hedefinin gerçekleşmesini engellemiştir.

SUMMARY Post Graduate Thesis The Relations of the Ottomans and Russians in the XIX th Century Talat AKTAŞ University of Ankara Institude of the Turkish Revolution History 1999,Page:269 The relations of Russia with Ottoman Empire have begun with trade connections since 1492 and continued with heavy strugles until the beginning of the XX th century. After the XVI th century the equilibriums have always been against Ottoman Empire......... _. At the beginning of the XIX th century, Ottoman Empire that has lost its land at the end of fighting with Russia fought against Russia to take her land back. The Ottoman Empire not only took the land but also lost lots of it. After that event Russia has evaluated the events very well happening in the Ottoman Empire and tried to get privilege in favour of it. Russia that was beaten by Ottoman Empire during the war of Kırım signed the Treaty Pack of Paris. Russia, which didn't accept the terms given to her, neither for the rights of the liquidation in the past nor for the restriction of the plans for the future and Russia didn't want to waste its time until it had suitable conditions in Europe for itself and collected its works in three parts: By making reforms in the country Russia tried to widespread the idea of Panislavism in Balkan and in Caucasus Türkistan she gained lands against Turks. Russia, by modifying the Treaty Pact of Paris dated 1871 one sided about Black Sea provisions, fanned among Balkan countries with bellows in 1876. When256 the Ottoman Empire overcame to force down the rebellion, Russia began to fight against the Ottoman Empire. Due to this, the war, called war 93 in Turkish history, broke out. The aim of Russia in that war was to capture the influence of her in Balkanlar and to conquer Istanbul which was a far target. Russia was just about to reach the targets with Ayastafenos Treaty Pact because Ottoman Empire lost the war when the European Countries Understood that the pact was against their amis and wanted the Berlin Assemble to be gathered and eventually they were succesful for the gathering and signing of it. By the end of the Berlin Treaty Pact `respect to the territorial integrity` and `not to interference to the interior of the country` were abolished and the provision rights of the Ottoman Empire were taken from her hand. The interior, and external policy of Ottoman Empire had been deternjined according to the principles of the Berlin Treaty Pact. Observing that Russia would never deter from the desire of capturing the straits and Istanbul Ottoman Empire abstained fighting against Russia. Germany has been a benefit for Ottoman Empire in solving the disputes. As a result we can say about the relations between Ottoman Empire and Russia in the 19 th century that Ottoman Empire lost lots of things in the field of economy and policy and a lot of concession was given to Russia. The same policy by Russia continued in the 20 th century against Turks and Ottoman Empire. During the collapse of the Ottoman Empire the collapse of Russia Czar Prevented the aim of Russia to capture the hot seas.